Avrupa camilerindeki dini eğitim hakkında bir seminer
Hüseyin K. Ece
23 Ocak 2010
SOEST (Hollanda)
-Ders Öncesi:
-Uygun mekanlar olmalı
l -Sınıflar yeterli, temiz, havadar ve sakin, süslü ve çekici olmalı
l -Sınıflarda yeterince malzeme olmalı. Sıra, tahta, kalem, hoca masası, karton, makas, yapıştırıcı, el işi malzemeleri
l -Camii bünyesinde
-Sınıf sistemi olmalı
- Hem yaş ve seviyeye göre
- Hem de kademeli olmalı; 1. sınıf, 2. sınıf diye
- Müfredat olmalı
-Hocalarla (öğretmenlerle) ilgili:
l -Pedogoji bilgisi olmalı, Avrupa eğitim sistemini az çok tanımalı,
l -Çocuk psikolojisini, çocuğa yaklaşmı iyi becerebilmeli
l -Hocalar, kendilerini sürekli yenilemeli, üretici olmalı, metod ve taktik geliştirmeli, eğitim anlayışlarını ve bu alandaki gelişmeleri takip etmeli.
-Eğitim çalışamları iyi organize edilmeli
l -Bilgisayar sistemi olmalı, profesyonel büro işlemleriyle işler takip edilmeli
l -Uygulamayı devamlı, istikrarlı, yıllara yayılacak şekilde olmalı, devamlılık sağlanmalı.
l Velilerle iyi bir diyaloğ ve işin içine katma
Uygulama: Temel Bilgilerde
l -Anlatarak
l -Göstererek
l -Tekrar ederek ve ettirerek, bazı farzları ve kavramları ezberleterek
l -Yazdırarak
l -Soruya dökerek
l -Birbirlerine sordurarak
l -Müzakere ederek
l - Test uygulayarak
l -Hikayelerle, örneklerle ve temsillerle
Kur’an Öğretiminde
l -Toplu okuyarak,
l -Daha iyi bilenin yardımıyla,
l -Yanlışlarını birbirlerine buldurarak,
l -Ev ödevi vererek (Ödev defterinden istifade edilmeli)
l -Kur'an öğretme derslerini, cd’leri kullanarak
l Arap alfabesini yazdırarak
-Harfleri ezberleterek,
-Ezberleterek (Temel duaları, Namaz dua ve surelerini; toplu okuyarak, ayni dua/sureyi sırasıyla okutturarak, ezberlemesi icin zaman tanıyarak)
-Kelimeleri tanıtarak,
-Toplu okuyarak,
-Daha iyi bilenin yardımıyla,
-Aynı yeri defalarca okutarak
Bir öğretmen için: Artılar
l -Mesleğini sevmek
l -Sabırlı ve adil olmak
l -Ferasetli olmak
l -Sevgi ve şefkat sahibi olmak
l -İyi ahlâklı olmak
l -Vakar ve tevazu sahibi olmak
l -Afvedici ve bağışlayıcı olmak
l -Örnek olmak
Bir öğretmen için: Eksiler
l -Kibir,
l -Öfke ve aşırı ceza verici,
l -Alay etmek, aşırı şaka ve mizah,
l -Kahkaha ile gülmek,
l -İhmalcilik,
l -Dağınık ve düzensiz,
l -Aşırı heyecan ve acelecilik,
l -Diğer ilimleri/eğitimleri kötülemek
Ders Öncesi İyi Hazırlanmak
l - Temiz ve Titiz Giyinmek
l - Haftalık plana uymak
l - Konuya hazırlanmak
l - Gerekirse ders/imtihan malzemesi hazırlamak
l - Derse mutlaka zamanında girmek (çocuklardan önce)
-Derse geç girmeyi alışkanlık haline getiren eğitimci, etkisinin büyük bölümünü kaybeder
Çocukları İyi Tanıyabilmek, Çocuk Psikolojisinden Anlamak
l -Aile açısından
l -Kabiliyet açısından
l -Arzu ve istek açısından
l -Çocuğun problemleri açısından
l -Konuya adapte olup-olamama açısından
l -Anlatılanları anlayıp anlamama açısından
l -Beslenme, susuzluk, uykusuzluk, oyun isteği gibi açılardan
Çocuk Dilini Keşfetmek ya da Yaş Grubuna Göre Hitap Etmek (Çocuk dilini yakalayabilmek)
l -Yaşa göre hitap
l -Çocuğun anlayabileceği bir dil
l -Çocuğun etkilenebileceği bir uslup
l -Çocuğun dikkatini çekebilecek bir anlatım tarzı
l -DerslerTürkçe´de ısrar etmeli gerektiği zaman Hollandaca açıklamalar yapılabilir
Çocuklarla İyi Bir Diyaloğ Kurmak
l Derste, sıcak bir ortam oluşturarak, dersi sevdirerek,
l -Yüz ve vücut dilini kullanarak
l -Adıyla ve iltifat edici tarzda hitap ederek
l -Onure ederek (Başarısına aferin, başarısızlığını görmemezlikten gelerek)
l -Teneffüslerde ve ders bitiminde özel görüşerek,
l -Veliyle görüşerek,
l -Başarısızlık ve sorun olduğu zaman birebir görüşerek
Derse iyi bir başlangıç
l -Selam vermek
l -Hal hatır sormak
l -Yoklama yapmak,
l -Zamanında gelenlere iltifat etmek
l -Söze besmele, şehâdet veya tevhid kelimeleri ve Fatiha ile başlamak
l -Ders dağılımını iyi yapmak
l -Görevin anlaşılabilir ve yapılabilir olmasına dikkat etmek
Çocuğun Ders Esnasındaki Durumunu Gözönüne Almak
l -İlgisi nasıl?
l -Başkasıyla mı konuşmayı mı tercih ediyor?
l -Dersi ciddiye alıyor mu?
l -Disipline uymadaki tutumu
l -İsteyerek mi geliyor, zoraki mi, sebepleri?
Eğitimci Duruşu
l -Güleryüzlü olmak ama ciddiyeti elden bırakmamak
l -Yerinde ve uygun şakalar yapmak
l -Uyarıların dozunu, şeklini ve dilini iyi ayarlamak
l -Bağırmamak ve suçlamamak
l -Tek taraflı karar vermemek
l -Peşin fikirli olmamak ve sürekli yargılamamak
l -Sorun zamanında çocukla çekişmemek
l -Çocuğu asla hasım konumuna düşürmemek
l -Yanlış yapıldığında çocuklardan özür dilemeli
Sınıfa Hakim Olmak
l -Eğitimci kişiliğiyle, yüz ve vücut dilini iyi kullanarak
l -Öğrencileri sürekli meşgul ederek, kontrol ederek
l -Ders dışına çıkanı uygun bir dille uyararak
l -Söz hakkı alarak konuşmayı, başkasını dinlemeyi öğreterek
l -Yaptırım uygulayarak
l -Sorumluluk duygusu aşılayarak
l -Çocuğa kendi dünyasından yaklaşarak
l -Korkutarak sindirmeye calışmamak sevdirerek derse katmak
l -Ezberleterek değil, beraber yapma isteği uyandırarak öğretmek
İhtiyaçları Gözlemlemek
l -Hangi öğrencinin neyi ne kadar yapabileceğini bilip ona göre ders vermek
l -Birbirlerinden istifade etmelerini sağlamak
l -Zeka seviyesine dikkat etmek
l -Muhtevayı (konuyu) çocukların seviyesine uygun hale getirmek
l -Çocuğu yakından ilgilendiren konulara ağırlık vermek
Tahtayı Kullanmak
l -Tahta mutlaka olmalı ve kullanılmalı,
l -Konu başlıkları önceden tahtaya yazılabilir.
l -Konuda geçen önemli kavramlar yazılabilir,
l -Onların da yazmaları temin edilir
l -Bazen çocuklar tahtaya çağırılır ve onlara yazdırılır
Farklı Ders Malzameleri Kullanabilmek
l -resimler
l -cd’ler
l -defter/bloknot
l -derse uygun el işleri
l -derse uygun şekiller
l -sınıf panosu, duvarları süsleme
l -bazı konuları renkli kağıtlarla ifade
l -başarıyı şekle/resme dökme
l -aralarında küçük rekabet yaptırma
l -bazı kelimeleri/konuları yazmaları sağlanmalı
l -çocukların tanıyabileceği nesneleri kullanmalı
Ders Akışı
l -Çocukların zamanını iyi degerlendirmeli
l -Çocukların hepsinin derse katılmasını sağlamalı
l -Bazı konular arada bir dosyadan/temel bilgilerden okunabilir
l -Konuyla ilgili bol bol soru sorulabilir
l -Maddeli konular sırasıyla sorulabilir
l -Konu üzerinde tartışma yapılabilir
l -Kur'an dersini mümkün olduğu kadar az grup yaparak,
l -Dersin bir bölümünde/sonunda toplu dua ve sure okunmalıdır
l -Çocukların yapabileceği ödevler verilebilir
l -Seviyeye uygun hikayeler okunmalı/ anlatılmalı
l -Hikaye ile ilgili test yapılabilir
l -Konular kısa soru haline getirilmesi faydalı olur.
l -Test uygulamaları yapılmalı
l -Anlatımlarda bol örnekler vermeli
l - Sınıflarda kitap okuma proğramları yapılabilir, ya da evde okumaları sağlanabilir
l -Her çocuğun mutlaka defteri ve kalemi olmalı
l -Derse katılım değerlendirilmeli
l -Ders esnasında sorulan soruya doğru cevap verilmesi veya Kur’andan geçtiği ders yüksek notla değerlendirilmeli
l -Sık sık test imtihanı yapılmalı
Canlandırma
l -Bazı konular canlandırılabilir
– Öğrenci tarafından
– Hoca tarafından
l -Dersle ilgili/genel küçük tiyatrolar yapılabilir
– Sınıfta
– Özel günlerde
– Kapanış proğramlarında
Şiir ve İlahi Öğretimi
l -Çocukların –özellikle Peygamberle ilgili- şiir okumaları ve ezberlemeleri sağlanmalı,
l -Dersin bir kısmında ilâhi öğretilmeli
l -Anma ve kapanış proğramları yapılmalı, bu proğramlarda çocuklara görev verilmeli
-Peygamberimizin Eğitim Anlayışı:
1-Yavaş yavaş anlatma,
2-Seviyeye Göre Hitap,
3-Zamana Riayet
4-Kolay Olanı Tercih Etme
5-Muhatabı Mahcup Etmemek
6-Müsamahalı Davranmak
7-Her Soruya Cevap Vermemek, vahyi beklemek
8-Öğrenilenlerin Uygulanmasını İstemek
9-Anlatılanların Anlaşılmasını Sağlamak
10-Gönül Kazanmak
11-İnsanın Necat Bulması
b-Peygamberimizin Eğitim Metodu:
1-Tedricilik,
2-Tekrar Etme,
3-Kıssa/Hikâye İle Anlatım-Eğitme,
4-Duygulara Hitap,
5-Soru-Cevap Metodu,
6-Seviyeye Göre Hitap,
c-Günümüzün İmkanları:
1-Tahtayı Kullanmak,
2-Kitabı Beraber Okumak, Üzerinde Tartışmak,
3-Kitap Okutturmak,
4-Tepegöz İmkanı,
5-CD Kullanma,
6-Konuları Büyük Ekranda Gösterme ve Öğretme
7-Bilgisayar, İnternet İmkanları,
8-Film İzlettirme İmkanı