Avrupa camilerindeki dini eğitim hakkında bir seminer

Hüseyin K. Ece

23 Ocak 2010 

SOEST (Hollanda)

-Ders Öncesi:

-Uygun mekanlar olmalı

l  -Sınıflar yeterli, temiz, havadar ve sakin, süslü ve çekici olmalı

l  -Sınıflarda yeterince malzeme olmalı. Sıra, tahta, kalem, hoca masası, karton, makas, yapıştırıcı, el işi malzemeleri

l  -Camii bünyesinde

 

-Sınıf sistemi olmalı

  • Hem yaş ve seviyeye göre
  • Hem de kademeli olmalı; 1. sınıf, 2. sınıf diye
  • Müfredat olmalı

 

-Hocalarla (öğretmenlerle) ilgili:

l  -Pedogoji bilgisi olmalı, Avrupa eğitim sistemini az çok tanımalı,

l  -Çocuk psikolojisini, çocuğa yaklaşmı iyi becerebilmeli

l  -Hocalar, kendilerini sürekli yenilemeli, üretici olmalı, metod ve taktik geliştirmeli, eğitim anlayışlarını ve bu alandaki gelişmeleri takip etmeli.

 

-Eğitim çalışamları iyi organize edilmeli

l  -Bilgisayar sistemi olmalı, profesyonel büro işlemleriyle işler takip edilmeli

l  -Uygulamayı devamlı, istikrarlı, yıllara yayılacak şekilde olmalı, devamlılık sağlanmalı.

l  Velilerle iyi bir diyaloğ ve işin içine katma

 

Uygulama: Temel Bilgilerde

l  -Anlatarak

l            -Göstererek

l            -Tekrar ederek ve ettirerek, bazı farzları ve kavramları ezberleterek

l            -Yazdırarak

l            -Soruya dökerek

l            -Birbirlerine sordurarak

l            -Müzakere ederek

l  - Test uygulayarak

l            -Hikayelerle, örneklerle ve temsillerle

 

 Kur’an Öğretiminde

l  -Toplu okuyarak,

l  -Daha iyi bilenin yardımıyla,

l  -Yanlışlarını birbirlerine buldurarak,

l  -Ev ödevi vererek (Ödev defterinden istifade edilmeli)

l  -Kur'an öğretme derslerini, cd’leri kullanarak

l  Arap alfabesini yazdırarak

                   -Harfleri ezberleterek,

                   -Ezberleterek (Temel duaları, Namaz dua ve surelerini; toplu okuyarak, ayni dua/sureyi sırasıyla okutturarak, ezberlemesi icin zaman tanıyarak)

                   -Kelimeleri tanıtarak,

-Toplu okuyarak,

-Daha iyi bilenin yardımıyla,

-Aynı yeri defalarca okutarak

 

Bir öğretmen için: Artılar

l  -Mesleğini sevmek

l  -Sabırlı ve adil olmak

l  -Ferasetli olmak

l  -Sevgi ve şefkat sahibi olmak

l  -İyi ahlâklı olmak

l  -Vakar ve tevazu sahibi olmak

l  -Afvedici ve bağışlayıcı olmak

l  -Örnek olmak

 

 Bir öğretmen için: Eksiler

l  -Kibir,

l  -Öfke ve aşırı ceza verici,

l  -Alay etmek, aşırı şaka ve mizah,

l  -Kahkaha ile gülmek,

l  -İhmalcilik,

l  -Dağınık ve düzensiz,

l  -Aşırı heyecan ve acelecilik,

l  -Diğer ilimleri/eğitimleri kötülemek

 

 

Ders Öncesi İyi Hazırlanmak

l  - Temiz ve Titiz Giyinmek

l  - Haftalık plana uymak

l  - Konuya hazırlanmak

l  - Gerekirse ders/imtihan malzemesi hazırlamak

l  - Derse mutlaka zamanında girmek (çocuklardan önce)

-Derse geç girmeyi alışkanlık haline getiren eğitimci, etkisinin büyük bölümünü kaybeder

 

 Çocukları İyi Tanıyabilmek, Çocuk Psikolojisinden Anlamak

l  -Aile açısından

l  -Kabiliyet açısından

l  -Arzu ve istek açısından

l  -Çocuğun problemleri açısından

l  -Konuya adapte olup-olamama açısından

l  -Anlatılanları anlayıp anlamama açısından

l  -Beslenme, susuzluk, uykusuzluk, oyun isteği gibi açılardan

 

Çocuk Dilini Keşfetmek ya da Yaş Grubuna Göre Hitap Etmek (Çocuk dilini yakalayabilmek)

l  -Yaşa göre hitap

l  -Çocuğun anlayabileceği bir dil

l  -Çocuğun etkilenebileceği bir uslup

l  -Çocuğun dikkatini çekebilecek bir anlatım tarzı

l  -DerslerTürkçe´de ısrar etmeli gerektiği zaman Hollandaca açıklamalar yapılabilir

 

 Çocuklarla İyi Bir Diyaloğ Kurmak

l  Derste, sıcak bir ortam oluşturarak, dersi sevdirerek,

l  -Yüz ve vücut dilini kullanarak

l  -Adıyla ve iltifat edici tarzda hitap ederek

l  -Onure ederek (Başarısına aferin, başarısızlığını görmemezlikten gelerek)

l  -Teneffüslerde ve ders bitiminde özel görüşerek,

l  -Veliyle görüşerek,

l  -Başarısızlık ve sorun olduğu zaman birebir görüşerek

 

Derse iyi bir başlangıç

l  -Selam vermek

l  -Hal hatır sormak

l  -Yoklama yapmak,

l  -Zamanında gelenlere iltifat etmek

l  -Söze besmele, şehâdet veya tevhid kelimeleri ve Fatiha ile başlamak

l  -Ders dağılımını iyi yapmak

l  -Görevin anlaşılabilir ve yapılabilir olmasına dikkat etmek

 

Çocuğun Ders Esnasındaki Durumunu Gözönüne Almak

l  -İlgisi nasıl?

l  -Başkasıyla mı konuşmayı mı tercih ediyor?

l  -Dersi ciddiye alıyor mu?

l  -Disipline uymadaki tutumu

l  -İsteyerek mi geliyor, zoraki mi, sebepleri?

 

Eğitimci Duruşu

l  -Güleryüzlü olmak ama ciddiyeti elden bırakmamak

l  -Yerinde ve uygun şakalar yapmak

l  -Uyarıların dozunu, şeklini ve dilini iyi ayarlamak

l  -Bağırmamak ve suçlamamak

l  -Tek taraflı karar vermemek

l  -Peşin fikirli olmamak ve sürekli yargılamamak

l  -Sorun zamanında çocukla çekişmemek

l  -Çocuğu asla hasım konumuna düşürmemek

l  -Yanlış yapıldığında çocuklardan özür dilemeli

 

 Sınıfa Hakim Olmak

l  -Eğitimci kişiliğiyle, yüz ve vücut dilini iyi kullanarak

l  -Öğrencileri sürekli meşgul ederek, kontrol ederek

l  -Ders dışına çıkanı uygun bir dille uyararak

l  -Söz hakkı alarak konuşmayı, başkasını dinlemeyi öğreterek

l  -Yaptırım uygulayarak

l  -Sorumluluk duygusu aşılayarak 

l  -Çocuğa kendi dünyasından yaklaşarak

l  -Korkutarak sindirmeye calışmamak sevdirerek derse katmak

l  -Ezberleterek değil, beraber yapma isteği uyandırarak öğretmek

 

İhtiyaçları Gözlemlemek

l  -Hangi öğrencinin neyi ne kadar yapabileceğini bilip ona göre ders vermek

l  -Birbirlerinden istifade etmelerini sağlamak

l  -Zeka seviyesine dikkat etmek

l  -Muhtevayı (konuyu) çocukların seviyesine uygun hale getirmek

l  -Çocuğu yakından ilgilendiren konulara ağırlık vermek

 

Tahtayı Kullanmak

l  -Tahta mutlaka olmalı ve kullanılmalı,

l  -Konu başlıkları önceden tahtaya yazılabilir.

l  -Konuda geçen önemli kavramlar yazılabilir,

l  -Onların da yazmaları temin edilir

l  -Bazen çocuklar tahtaya çağırılır ve onlara yazdırılır

 

Farklı Ders Malzameleri Kullanabilmek

l  -resimler

l  -cd’ler

l  -defter/bloknot

l  -derse uygun el işleri

l  -derse uygun şekiller

l  -sınıf panosu, duvarları süsleme

l  -bazı konuları renkli kağıtlarla ifade

l  -başarıyı şekle/resme dökme

l  -aralarında küçük rekabet yaptırma

l  -bazı kelimeleri/konuları yazmaları sağlanmalı

l  -çocukların tanıyabileceği nesneleri kullanmalı

 

 

Ders Akışı

l  -Çocukların zamanını iyi degerlendirmeli

l  -Çocukların hepsinin derse katılmasını sağlamalı

l  -Bazı konular arada bir dosyadan/temel bilgilerden okunabilir

l  -Konuyla ilgili bol bol soru sorulabilir

l  -Maddeli konular sırasıyla sorulabilir

l  -Konu üzerinde  tartışma yapılabilir

l  -Kur'an dersini mümkün olduğu kadar az grup yaparak,

l  -Dersin bir bölümünde/sonunda toplu dua ve sure okunmalıdır

l  -Çocukların yapabileceği ödevler verilebilir

l  -Seviyeye uygun hikayeler okunmalı/ anlatılmalı

l  -Hikaye ile ilgili test yapılabilir

l  -Konular kısa soru haline getirilmesi faydalı olur. 

l  -Test uygulamaları yapılmalı

l  -Anlatımlarda bol örnekler vermeli

l  - Sınıflarda kitap okuma proğramları yapılabilir, ya da evde okumaları sağlanabilir

l  -Her çocuğun mutlaka defteri ve kalemi olmalı

l  -Derse katılım değerlendirilmeli

l  -Ders esnasında sorulan soruya doğru cevap verilmesi veya Kur’andan geçtiği ders yüksek notla değerlendirilmeli

l  -Sık sık test imtihanı yapılmalı

 

Canlandırma

l  -Bazı konular canlandırılabilir

–      Öğrenci tarafından

–      Hoca tarafından

l  -Dersle ilgili/genel küçük tiyatrolar yapılabilir

–      Sınıfta

–      Özel günlerde

–      Kapanış proğramlarında

 

Şiir ve İlahi Öğretimi

l  -Çocukların –özellikle Peygamberle ilgili- şiir okumaları ve ezberlemeleri sağlanmalı,

l  -Dersin bir kısmında ilâhi öğretilmeli

l  -Anma ve kapanış proğramları yapılmalı, bu proğramlarda çocuklara görev verilmeli

 

  -Peygamberimizin Eğitim Anlayışı:

1-Yavaş yavaş anlatma,

2-Seviyeye Göre Hitap,

3-Zamana Riayet

4-Kolay Olanı Tercih Etme

5-Muhatabı Mahcup Etmemek

6-Müsamahalı Davranmak

7-Her Soruya Cevap Vermemek, vahyi beklemek

8-Öğrenilenlerin Uygulanmasını İstemek

9-Anlatılanların Anlaşılmasını Sağlamak

10-Gönül Kazanmak

11-İnsanın Necat Bulması

 

b-Peygamberimizin Eğitim Metodu:

1-Tedricilik,

2-Tekrar Etme,

3-Kıssa/Hikâye İle Anlatım-Eğitme,

4-Duygulara Hitap,

5-Soru-Cevap Metodu,

6-Seviyeye Göre Hitap,

 

c-Günümüzün İmkanları:

1-Tahtayı Kullanmak,

2-Kitabı Beraber Okumak, Üzerinde  Tartışmak,

3-Kitap Okutturmak,

4-Tepegöz İmkanı,

5-CD Kullanma,

6-Konuları Büyük Ekranda Gösterme ve Öğretme

7-Bilgisayar, İnternet İmkanları,

8-Film İzlettirme İmkanı