a-Rics’in Anlam Sahası

‘Rics’, sözlükte, pislik demektir.

‘Rics’, ayrıca pis, çirkin ve murdar şeyler, azabı gerektiren iş, ceza, haram, lânet ve küfür gibi anlamlara da gelmektedir.

‘Rics’, kalbi bir kir tabakası gibi örten pisliklerin yanı sıra, kendisi bizzat kir ve pis olan şeylere de denilir.

Kur’an-ı Kerim insanların yaptıkları yanlış fiillere çesitli isimler vermektedir. Bunlar ‘ism, tuğyan, zulm, zenb, hata, isyan’ ve benzerleridir. Kişi bu yanlışları yapmaya devam ettikçe kalbinde karartılar meydana gelir. Artık Kur’an nurunun giremez hale geldiği kalp ‘mühürlenmiş’ bir kalptir. İşte böylesine bir kalbi örten günah kirlerine ve paslarına da ‘rics’ denmektedir.

İslâm, insanları ‘cahiliyye’ anlayışının her türlü zulüm ve pisliklerinden temizleyip onları tertemiz ‘mutahhar’ kılmak istemektedir. Cahiliyye anlayışına uygun olan şirk, küfr, günah, haram fiilleri yapma, içki, kumar, putlara tapma, isyan, tuğyan etme ve benzeri bütün işler ‘rics’tir. İslâm bu kirlerden insanları temizlemek için gönderilen bir dindir.

Bu bağlamda Kur’an, cahiliyye hayatının getirdiği  ve ‘rics’ diye tanımladığı  fiilleri yasaklamıştır:

“Ey iman edenler! Alkollü içkiler (hamr), kumar, (tapınmak için) dikili taşlar ve şans okları şeytanın işlerinden birer pislik (rics)tir. Bunlardan kaçının ki kurtuluşa eresiniz.” (5/Maide, 91)

b-Rics’in Çeşitleri

‘Rics’ dört türlü olabilir:

1-Yaratılış yönünden,

2-Akıl yönünden,

3-Şeriat (din) yönünden,

4-Bunların hepsi yönünden olabilir. Örneğin, ölü hayvan eti, doğasından pis olduğu gibi, akıl ve din yönünden de pis sayılmıştır.

İslâm, akıl ve din yönünden ‘rics-pis’ olan içkiyi ve kumarı, müslümanlara kesinlikle yasaklamıştır. (5/Maide, 90-91) O, bunları mutahhar (temiz) olarak ve temiz işler, güzel ameller  yapmak  için yaratılan insanın fıtratına uygun görmemektedir. Bütün bu çirkin ve murdar işlerle onun temizliğine zarar geleceğini bildirmektedir.

Kur’an, domuz etine özellikle ‘rics’-murdar demektedir. (6/En’am, 145)

Domuz eti ve şarap gibi maddi olan şeyler rics’tir. Bunun yanında bazı insanların işledikleri kötülükler de tıpkı bunlar gibi manevi pisliktirler. Müşrik ve kâfirler  hem takip ettikleri yolun yanlış olması, hem de işledikleri ameller sebebiyle bu kötü murdarlık derecesine düşerler.

İnsanların, Allah’ı bırakıp da tanrı diye tapındıkları putlar, Kur’an diliyle ‘rics’ olduğu gibi (22/Hacc, 30), bu putlara tapınan akılsız müşrikler de birer ‘rics’tirler. (9/Tevbe, 95)

Kur’an’ın âyetleri indikçe, bununla mü’minlerin imanları kat kat artar. Ancak kalplerinde hastalık bulunanlar Kur’an’a şüphe ile baktıkları için, o âyetler onların ‘ricslerine rics katar’, murdarlıklarını fazlalaştırır. Çünkü onlar isyancı olarak zaten kalplerini rics ile örtmüşlerdir. Allah’ın âyetlerine karşı inatçılık yaptıkça murdarlıkları artar. (9/Tevbe, 124-125)

Kur’an, ‘rics’ kelimesini bir kaç yerde sıkıntı veya azap anlamında kullanmaktadır:

“Allah kimi doğru yoldan saptırmak isterse, onun göğsünü ( o kimse) göğe çıkıyormuş gibi dar ve tıkanık yapar. Allah, inanmayanların üzerine işte böyle rics (sıkıntı) verir.” (6/En’am, 125, 7/A’raf, 71)

Allah (cc) o iğrenç murdarlığı bazen aklını kullanmayan inkârcılara verir. Onlar, akıllı oldukları halde iman etmezler, Allah’ın âyetlerini yalanlamaya, kendi hevalarına uymaya devam ederler. Onlar taşkınlık yaptıkça, yeryüzünde fitne çıkardıkça, insanlara zulmettikçe Allah (cc) da onlara ‘rics’-murdarlık veya azap göndermeye devam edecektir. (10/Yunus, 99-100)

Allah (cc) öncelikli olarak Peygamberimizin Ehl-i Beytini-ev halkını ‘rics’ten-pislikten temizlemek istemektedir. Bu nedenle Peygamberin ev halkı her türlü maddi ve manevi rics’ten, pislik, murdarlık, sıkıntı ve azaptan uzaktır. (33/Ahzab, 32-33)

Mü’minlere düşen Allah’ın rics-murdar diye nitelediği yiyecek ve içeceklerden uzak kalmak, rics dediği şirk, küfr, puta tapmak, kumar oynamak, içki içmek, fala bakmak gibi işlerden korunmaktır. Bunun yanında kalbi karartan her türlü günâhtan (rics’ten) kaçınmak ve bu güzel ameller sonunda da Allah’ın isyancılara verdiği ‘rics’ten kurtulmaktır.

Hüseyin K. Ece

İslamın Temel Kavramları kitabından. Sayfa: 553-554