Naam van student

Hüseyin Ece

Scriptiebegeleiders

Prof. dr. Emin Akçahüseyin

Opleiding / richting

Master Islamitische Geestelijke Verzorging

Universiteit

Islamitische Universiteit Rotterdam

 

 

Leescommissie

 

Scriptiebegeleider

Prof. dr. Emin Akçahüseyin

Tweede lezer

Drs. H. Bouyazdouzen

Derde lezer (i.v.t.)

Drs. A.R. Fris

 

 

Student

Hüseyin Ece

Naam

 

Studentnummer

103017

Adres

Pinsterbloemweg 2

1508 BV Zaandam

 

 

Opleiding

Masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging

Universiteit

Islamitische Universiteit Rotterdam

Plaats

Rotterdam

 

 

Scriptietitel

Lijden en troost bij moslim gedetineerden in vreemdelingendetentie: Een preliminair onderzoek naar de benutbaarheid van Islamitische counseling

 

 

Ter verkrijging van de graad Master in Islamitische Geestelijke Verzorging aan de Islamitische Universiteit Rotterdam onder begeleiding van Prof. Dr. Emin Akçahüseyin en volgens het besluit van de Examencommissie, zal de verdediging plaatsvinden op 19 / 06 / 2015 om 15:00 uur.

 

 

INHOUDSOPGAVE

VOORWOORD.. 5

SAMENVATTING.. 6

INLEIDING.. 8

Aanleiding tot deze scriptie. 8

Motivatie en doel. 9

Onderzoeksvraag en deelvragen.. 9

Werkwijze. 10

Hoofdstukindeling.. 10

  1. ILLEGALE VERBLIJF EN VREEMDELINGENDETENTIE.. 12

1.1     Inleiding.. 12

1.2     Illegaal verblijf in Nederland.. 12

1.3     Bejegening van ingeslotenen. 13

1.4     Detentieschade. 14

1.5     Slot. 15

  1. LIJDEN VAN MOSLIMS IN EN ONDER DETENTIE.. 16

2.1     Inleiding.. 16

2.2     Zin van het lijden onder detentie volgens de Islam.. 16

2.2.1       Zingeving aan beproeving. 17

2.2.2       Zingeving aan ongeluk. 17

2.2.3       Zingeving aan wanhoop. 18

2.3     Stemmen van de moslim gedetineerden over hun lijden onder detentie. 19

2.3.1       Verlies aan vrijheid. 20

2.3.2       Somber zijn over de toekomst 20

2.3.3       Onmenselijke levensomstandigheden en slechte behandeling. 21

2.3.4       Niet verdiend te hebben. 22

2.3.5       Gestraft worden. 22

2.3.6       Beproefd worden. 23

2.4     Slot. 24

  1. ZELFTROOST BIJ DETENTIE.. 25

3.1     Inleiding.. 25

3.2     Behoefte aan zelftroost tegen lijden in detentie. 25

3.3     Troost uit het Islamitische perspectief. 26

3.4     Remedies voor zelftroost of verzorging. 26

3.4.1       Positief denken en optimist blijven. 27

3.4.2       Bereidheid tot de waardering van Allah (cc) 28

3.4.3       Het weten dat alles van Allah (cc) is. 29

3.4.4       De liefde voor en omwille van Allah (cc) 29

3.4.5       Denken aan zieken, dood en graf 30

3.4.6       Weten dat alles tijdelijk is. 30

3.4.7       Eigen situatie vergelijken met die van anderen. 30

3.4.8       Moeraqaba. 31

3.4.9       Gedenken van Allah (cc) 32

3.4.10          Vertrouwen in het plan van Allah (cc) 34

3.4.11          Beheersen van woede. 34

3.4.12          Geduldig zijn. 36

3.4.13          Ibadah. 39

3.5     Slot. 39

  1. EXTERNE MORELE BIJSTAND.. 41

4.1     Inleiding.. 41

4.2     Bezoeken.. 41

4.3     Smeekbeden.. 42

4.4     Dagelijkse gebed.. 45

4.5     Vrijdagsgebed.. 47

4.6     Vasten.. 47

4.7     Koran reciteren.. 49

4.8     Saamhorigheid.. 50

4.9     Gesprekken met begeleiders. 52

4.10        Slot. 53

CONCLUSIE.. 54

LITERATUURLIJST.. 55

BIJLAGE. INTERVIEWS. 57

 

 

VOORWOORD

Deze scriptie is geschreven ter afsluiting van de master opleiding Islamitische Geestelijke Verzorging aan de Islamitische universiteit te Rotterdam.

De Islamitische denkwijze over lijden en troost tijdens detentie heeft altijd mijn aandacht getrokken. Dit was ook mijn drijfveer om dit onderwerp te kiezen. In het verleden had ik al veel gelezen over dit onderwerp. Ook tijdens de colleges heeft dit onderwerp mij bijzonder weten te boeien.

De belangrijkste punten van dit onderwerp vind ik de bekritisering, de benadering en het uitgangspunt van de Islamitische bronnen. Over het algemeen wordt er gedacht dat lijden of onheil altijd negatief en onwenselijk is, terwijl iedereen het anders beleeft.

Het schrijven van deze scriptie heb ik als een plezierige en instructieve tijd ervaren.

Hierbij wil ik mijn scriptiebegeleider Prof. Dr. E. Akçahüseyin van harte bedanken voor zijn begeleiding met goede intenties en humor. Dankzij hem heb ik deze scriptie geschreven en mijn onderzoekvaardigheden kunnen toetsen.

Tot slot gaat mijn speciale dank uit naar de Almachtige Schepper die mij de gelegenheid, vermogen en kracht gaf om met dit werk bezig te zijn.

Huseyin Ece

02.07.2014 Zaandam

SAMENVATTING

Als iemand die in Nederland zonder een geldige woonvergunning woont, en door de politie is opgepakt, wordt opgesloten in een detentiecentrum voor een onbepaalde tijd, totdat hij het land wordt uitgezet of wordt vrij gelaten. Op dit moment zijn er duizenden illegalen in de Nederlandse detentiecentra, onder hen vele moslim illegalen. De manier hoe zij daar worden behandeld, en de omstandigheden waarin zij leven, wordt fel bekritiseerd. Volgens critici wonen velen van de opgepakte illegalen onder onmenselijke omstandigheden. Er wordt gesproken van detentieschade. Overheden bieden hulp, en leveren geestelijke en medische zorg. In de zorgploegen zitten ook geestelijk verzorgers. Als geestelijk verzorger, imam heb ik jaren gewerkt met moslim gedetineerden, daarom ben ik ook getuige van de situaties waarin de gedetineerden verkeren. Als geestelijk verzorger probeer ik hen te helpen, te troosten tegen de geestelijke detentieschade. Om voor deze mensen beter in dient te zijn ben ik, bij deze scriptie, bezig met een onderzoek naar een antwoord op een cruciale vraag. Ik wil namelijk achterhalen hoe de moslim gedetineerden omgaan met troost tegen lijden in detentie. In dit kader heb ik met 20 moslim gedetineerden persoonlijke gesproken. Resultaten van mijn interviews heb ik in deze scriptie besproken en mijn constateringen in deze scriptie geschreven. Mijn constateringen kunnen wij als volgt samenvatten.

Moslim gedetineerden leven in moeilijke detentieomstandigheden. Zij vinden de detentie en vooral de duur van de detentie onrechtvaardig. Bovendien zitten zij in een onzekere sfeer, weten zij niet wanneer de detentie eindigt. Dit alles veroorzaakt bij hen geestelijke schade. Zij missen morele bijstand. Iedere moslim gedetineerde heeft zijn eigen mening en gevoel over lijden onder detentie. Zij verwoorden hun situaties als vrijheid berovend, onmenselijk, hopeloos, somber over de toekomst, niet verdiend, gestraft, en beproefd. Opmerkelijk hebben de moslim gedetineerden hun eigen troostmiddelen om te overleven, en lijnden zij deels daardoor redelijk minder geestelijke detentieschade dan anderen.

Uit het perspectief van Islamitische counseling hebben wij aan hen enkele zelftroost remedies, zoals Godswaardering, geduld, Godsliefde, gedenken van God, moeraqaba, tawakkoel, ed, voorgesteld en zij gevraagd wat zij over de voorgestelde remedies denken.  Om van dit soort (spirituele) middelen effectief te benutten moet er op de juiste manier gebruik van gemaakt worden, omdat zij allemaal persoon en situatie afhankelijke middelen zijn. Daarom dient een moslim zijn ontstane situatie eerst goed te analyseren, en daarna voor zijn persoonscapaciteit geschikt middel te gebruiken.

Moslims kunnen uit moeilijkheden en uit het lijden, diverse baten halen en belangrijke ervaringen opdoen. Uit dit onderzoek blijkt dat moslim gedetineerden degelijk gebruik kunnen maken van diverse troostmiddelen, zoals geduldig zijn, agressie beheersen, in Allah vertrouwen en beproefd voelen.

De meeste gedetineerden zijn gelovig en de religieuze activiteiten en zelftroostremedies tegen het lijden zijn erg belangrijk. Dit zijn mogelijk door externe morele bijstand, bijvoorbeeld door de activiteiten van een geestelijk verzorger, met wie zij persoonlijke gesprekken kunnen voeren en gezamenlijke activiteiten bijwonen. Met hun dagelijkse geloofspraktijken en activiteiten, proberen de geestelijk verzorgers het lijden in detentie te verlichten.

Zij lezen veel uit de Koran, en zeggen veel gebeden en heilige spreuken op. Zij lezen boeken over het geloof, sommige willen zelfs van de imams boeken die er niet zijn in de bibliotheek. We kunnen stellen dat de detentie voor hen gemakkelijker, rustiger en met minder problemen verloopt.

Van welke activiteiten of middelen de moslim gedetineerden om het lijden tegen detentie te verlichten, en hoe vaak zij deze remedies gebruiken, en van welke deze remedies het meest benutten, zijn afhankelijk van diverse factoren; hun eigen positie, de slechte daden die zij al dan niet hebben begaan, de situatie in Nederland t.o.v. vreemdelingen, de band die zij hebben met de heilige voorschriften, de moeilijke omstandigheden van illegaliteit, de behoefte aan rust, de behoefte aan zelfreflectie, de voorbereiding op de toekomst en de geloofsovertuiging. Niet iedere moslim gedetineerde is zich overtuigd van zijn geloof.

Uit dit onderzoek blijkt ook dat de moslim gedetineerden de remedies gebruiken om hun geloof te belijden alsmede om tijdens de detentie innerlijke kracht te vinden.

Zij zijn allemaal zich wel overtuigd van het feit dat het gebruiken van de religieuze remedies heeft een voordeel op alle gebieden. Smeekbeden, het dagelijkse gebed, het lezen van de Koran, het denken aan Allah, het vrijdaggebed, het spreken met de imam en het bijwonen de groepsbijeenkomsten zijn allemaal een bron van motivatie en inspiratie.

Een gedeelte van de gedetineerden herziet zichzelf na de arrestatie en wordt zich bewust van hetgeen dat ontbreekt in zijn leven als een moslim.. Voor hen is detentie een kans voor hernieuwing, zelfreflectie, motivatie, het overwinnen van de moeilijkheden in het leven, het inzien van gemaakte fouten, saamhorigheden, en het versterken de geloofsovertuiging.

Velen die een lange detentie uitzitten, leren de Koran lezen, hervinden het geloof, beginnen met de dagelijkse gebeden, nemen deel aan gezamenlijke gebeden en nemen afstand van de gedragingen die hun eigen persoon beschadigen. Zij zijn vastberaden te veranderen.

Tot slot kunnen wij het volgende concluderen:

  • In de islamitische counseling zijn er vele zelftroostmiddelen of remedies, waarvan de moslim globaal op de hoogte zijn. Zij zijn degelijk instaat om zichzelf te troosten tegen lijden. Iedere gedetineerde heeft zijn eigen lijdenbeleving en zelftroostmiddelen. Dankzij hun sterke geloofsovertuiging en beleving zijn sommige gelovige gedetineerden instaat hun eigen lijden en troost te sturen, maar niet iedere moslim gedetineerde heeft een sterke geloofsovertuiging en zij praktiseren hun geloofszuilen niet.
  • Daarom is er behoefte aan een externe morele bijstand. In Nederland heeft iedere gedetineerde recht op een gesprek met geestelijk verzorger, met wie zij gesprekken mogen voeren, samen smeekbeden en gebeden verrichten, koran reciteren, vasten of de gemeenschappelijke bijeenkomsten bijwonen. Zij kunnen ook benutten van saamhorigheden, gesprekken met andere gedetineerden en bezoekers. Dankzij de activiteiten met een imam of geestelijk verzorger zijn zij instaat hun geloofsovertuigingen te versterken en hun geloofszuilen te praktiseren, en mede daardoor zijn zij instaat hun eigen lijden en troost beter te sturen. Zij zijn grotendeels tevreden met de gezamenlijke activiteiten en de ontmoetingen met geestelijk verzorgers.
  • De benutbaarheid of effect van elk afzonderlijk troostmiddel op geestelijke welzijn van gedetineerden hangt af van situatie en persoonlijkheid. Bij gesprekken moet er extra aandacht worden besteed aan de persoon karakteristieken van gedetineerden.

INLEIDING

Aanleiding tot deze scriptie

Mensen die in Nederland zonder een geldige woonvergunning wonen, worden illegalen, illegale vreemdelingen of documentloze vreemdelingen genoemd. Deze mensen hebben altijd het risico van opgepakt te worden door de politie of marechaussee. Zijn zij eens opgepakt, worden zij gelijk aangehouden in de detentiecentra voor een onbepaalde tijd, totdat zij het land worden uitgezet. In de detentiecentra worden deze mensen gedetineerden genoemd, of soms gelabeld als “bewoners van de detentiecentra”.

De duur van detentie kan variëren van situatie tot situatie van de aangehouden personen, bijvoorbeeld, als zij van hun moederland geen (geldige) documenten bij zich hebben, moeten zij maanden en in sommige gevallen zelfs een jaar wachten, voordat de procedures aflopen. Na afloop van de procedures moeten ze, of direct, binnen enkele uren, het land verlaten, of vrij worden gelaten tot een tijdelijke korte verblijf.

Illegalenprobleem is, zoals in de rest van de Europese Unie, een realiteit van Nederland. Op dit moment zijn er duizenden illegalen in de Nederlandse detentiecentra.[1] Onder hen zijn er vele moslim illegalen. In de detentiecentra van verschillende EU landen wacht er op hen geen gemakkelijke leven. De manier hoe deze mensen daar worden behandeld, en de omstandigheden waarin zij leven, wordt fel bekritiseerd door allerlei mensenrechten organisaties[2], politieke partijen en zelfs door de individuen.

De critici[3] en kranten[4] laten de levensomstandigheden van de gedetineerden en de asielzoekers niet onopgemerkt liggen, en zij vragen van de verantwoordelijken een beter en menselijker aanpak voor de problemen in de detentiecentra. Volgens hen leven velen van de opgepakte illegalen onder onmenselijke omstandigheden. Gedetineerden hebben pijn, ellende en leed, zij hebben behoefte aan hulp, begeleiding, zorgverlening. Er wordt gesproken van detentieschade[5], van alle schadelijke gevolgen die een gedetineerde van zijn straf ondervindt, waaronder baan- en inkomensverlies, psychische schade en ontwrichting van sociale leven[6].

Bepaalde overheden, zoals de Nederlandse, bieden hulp en leveren geestelijke en medische zorg aan de gedetineerden. De zorg wordt verleend door verschillende hulpverleners zoals de psychologen, maatschappelijke werkers, medici, en geestelijk verzorgers[7]. De laatsten horen erbij omdat zij hulpverlenen aan mensen die kwetsbaar of ziek zijn of in hun leven een moeilijke periode doormaken.[8] Als geestelijk verzorger, imam heb ik jaren gewerkt aan de verzorging van dit soort mensen met allerlei geestelijke moeilijkheden. Ik ben zelf getuige van de ellende en puin waaronder de gedetineerden lijden. Leven in detentie is zeker geen prettige leven. Het is een leven met stress, verdriet, somberheid, pijn, ellende, wanhoop, angst, agressie. Tijdens de persoonlijke contacten met de gedetineerden hoor je vaak hun klachten over de detentieomstandigheden, over de manier hoe zij daar als een crimineel worden behandeld.  Zij zijn zich bewust van het feit dat detentie een uitzichtloze crisis situatie van hun leven is. Zij vinden de afwachting in de detentiecentra zinloos en nutteloos.

Motivatie en doel

Ik, als geestelijk verzorger, probeer hen te helpen, te troosten, in het verdragen[9] van pijn, hun geestelijk lijden. Tijdens mijn werkzaamheden met hen waren er bij mijn hoofd onopgeloste vragen. De essentiële vraag die iedere keer bij me opkwam, was “hoe kan ik mijn cliënten helpen in het beter verdragen van hun pijn?’ en “hoe kan ik weten dat ik beter in dienst ben geweest dan het vorige keer? Het was geen makkelijke opgave. Om de benutbaarheid van mijn diensten te achterhalen, waren cliënten nodig die klaar staan voor mijn vragen. De scherpe veiligheidsaspecten van de detentiecentra, de onbereikbaarheid van vrijwillige gedetineerden maakten het onmogelijk om een onderzoek te doen naar mijn vragen. In het kader van deze scriptie mocht ik aan de gedetineerden vragen stellen om de meningen van de gedetineerden te mogen horen, hoe zij het lijden in de detentie bleven, welke middelen zij gebruiken om zichzelf te troosten, met als doel: het achterhalen van de benutbaarheid van mijn geestelijke verzorgingsactiviteiten.

Over dit onderwerp, zover het mij is bekend, is tot heden geen onderzoek gedaan naar de belevingswereld van de moslim gedetineerden in detentie. Dit onderwerp is van groot belang in het kader van de religieuze en spirituele voorzieningen voor moslim gedetineerden. Dit heeft nut m.b.t. de rust en veiligheid voor de inrichtingen ook. Deze scriptie kan een nieuwe uitdaging geven aan moslim geestelijk verzorgers. Met deze scriptie wil ik de kracht van de Islamitische counseling aantonen die gedetineerden in zich verbergen en de manier om deze counselingskrachten te ontdekken. Ik wil hierbij de denkwijze van Islam over lijden en troost naar voren brengen vanuit diverse invalshoeken. De moslim gedetineerden hebben behoefte aan de levensbeschouwelijke troostmiddelen om zich tegen deze –in hun ogen- onnodige en onbegrijpelijke situaties te verzetten.

Onderzoeksvraag en deelvragen

De onderzoeksvraag is: Hoe gaan de moslim gedetineerden om met troost tegen lijden in detentie?

Om deze vraag te beantwoorden stel ik de volgende deelvragen:

  1. Hoe gaan de moslim gedetineerden om met het lijden onder detentie?
  2. In hoeverre maken de moslim gedetineerden gebruik van zelftroost tegen het lijden bij detentie?
  3. In hoeverre maken de moslim gedetineerden gebruik van externe morele bijstand van de dienst geestelijke verzorging?

Werkwijze

Voor deze studie wordt gebruik gemaakt van vakliteratuur, krantartikelen, verschenen rapporten van bepaalde organisaties, Islamitische literatuur vooral Koran en hadith, scripties en interviews. Bij de interviews worden met 20 moslim gedetineerden gesproken in persoonlijke gesprekken in een paar detentiecentra. De antwoorden worden besproken in de bijbehorende hoofdstukken en paragrafen. Sommige antwoorden worden weergegeven in de vorm van statistische data, uitgewerkt in een spreadsheet.

Na een literatuurstudie naar de feiten en bepalingen over de vreemdelingendetentie in Nederland, begonnen wij met een onderzoek naar eerste deelvraag “Hoe gaan de moslim gedetineerden om met het lijden onder detentie?. Om te komen tot een antwoord op deze vraag maken wij gebruik van 4 interviewvragen. Deze interviewvragen (vraag 1 t/m vraag 4) zijn te vinden in de bijlage van deze scriptie. In individuele gesprekken laten wij de gedetineerden hun stemmen horen hoe zij in hun detentie leven en welke zin zij aan hun lijden geven. Aanvullend op een studie naar het lijden volgens de Koran en Hadith teksten, worden de levenservaringen en zingevingswijzen van de gedetineerden, met betrekking tot het lijden, uit de Islamitische perspectieven benaderd.

Om deelvraag 2 te onderzoeken wordt er ingegaan op een brede en diepgaande analyse van zelftroost in de Islamitische levensbeschouwing. Eerst wordt het begrip zelftroost uit het Islamitische perspectief bestudeerd, daarna wordt uit de Islamitische counseling een aantal remedies of middelen tegen lijden geïntroduceerd, die zonder een externe morele bijstand kunnen worden toegepast. Deze remedies zijn algemeen van belang, en hebben raakvlakken met zelftroost tegen het lijden in detentie. Om te komen tot een antwoord op de deelvraagc2, stellen wij aan de gedetineerden 7 interviewvragen. Deze interviewvragen (vraag 5 t/m vraag 11) zijn te vinden in de bijlage. Dit keer laten wij de gedetineerden hun stemmen horen hoe zij met deze troostmiddelen omgaan en zichzelf verzorgen.

Op deelvraag 3 wordt ingegaan uit het perspectief van morele bijstand, die uit een externe hoek verleend kan worden. Dit is de taak van een geestelijk verzorger of imam. De activiteiten van een geestelijk verzorger in detentiecentra worden verondersteld dat zij functioneren als een troostmiddel tegen detentielijden. Er wordt ingegaan op een brede en diepgaande analyse van elke gezamenlijke activiteit uit het perspectief van de Islamitische counseling. Deze activiteiten vragen ook naar gezamenlijke inspanningen tussen de gedetineerden onderling. Om te komen tot een antwoord op deze derde deelvraag stellen wij aan de gedetineerden 11 interviewvragen. Deze interviewvragen (vraag 12 t/m vraag 22) zijn te vinden in de bijlage. Dit keer laten wij de gedetineerden hun stemmen horen wat zij ervaren met de gezamenlijke activiteiten.

Tot slot wordt uit de voorgaande deelstudies een conclusie getrokken. Dit wordt het antwoord op de onderzoekvraag van deze scriptie.

Hoofdstukindeling

Deze scriptie, op de gebruikelijke onderdelen (voorwoord, samenvatting, inhoudsopgave, inleiding, conclusie, literatuurlijst, bijlage) na, is gedeeld in vier hoofdstukken:

In hoofdstuk 1 worden gesproken over feiten en bepalingen over de vreemdelingendetentie in Nederland. Op enkele belangrijke termen, zoals illegale verblijf, detentieschade, bejegeningsbeginselen worden er ingegaan.

In hoofdstuk 2 komt het lijden van moslim gedetineerden in detentie aan bod. Eerst wordt gesproken over de zin van het detentielijden, en daarna over de ervaringen van de moslim gedetineerden en hun uitingen als vrijheidsberoving, hopeloosheid, onmenselijke behandeling, niet verdiend, gestraft en beproefd.

In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op het onderwerp zelftroost bij detentie uit het Islamitische perspectief, met middelen of remedies als positief denken, waardering door God, Gods liefde, denken aan zieken ene doden, eigensituatie vergelijken met de andere, moeraqaba, gedenken van God, tawakkoel, woedebeheersing, ibadah en sabr.

In hoofdstuk 4 wordt een beroep gedaan op de externe morele bijstand in de vorm van religieuze activiteiten zoals smeekbeden, gebeden, vasten, Koran reciteren, saamhorigheden, individuele gesprekken met geestelijk verzorger, en gezamenlijke bijeenkomsten.

 

1.         ILLEGALE VERBLIJF EN VREEMDELINGENDETENTIE

1.1          Inleiding

Er leven op dit moment duizenden illegale vreemdelingen in de verschillende detentiecentra[10], die wachten tot een uitzetting of een vrijlating. In dit eerste hoofdstuk wordt, aan de hand van een literatuurstudie, kennis gemaakt met de volgende onderwerpen:

  • De feiten en bepalingen over illegaal verblijf in Nederland,
  • De bejegeningsbeginselen van de ingeslotenen, en
  • De detentieschade, of de negatieve gevolgen van het detentieleven op de gedetineerden.

Voor deze studie wordt gebruik gemaakt van vakliteratuur, krantartikelen, verschenen rapporten van bepaalde organisaties, scripties en het internet.

1.2          Illegaal verblijf in Nederland

Mensen worden in Nederland illegaal genoemd als zij niet in het bezit zijn van een geldige verblijfsvergunning, en zonder toestemming in Nederland zijn. Volgens een schatting van het ministerie van Veiligheid en Justitie telt Nederland zijn er bijna 100.000 illegalen in Nederland. Verschillende hulporganisaties schatten het aantal mensen zonder verblijfsvergunning tussen de 30.000 en 200.000[11]. Volgens schattingen komen jaarlijks rond de 5000 nieuwe illegalen naar Nederland van wie een aanzienlijk deel blijft.

Om hoeveel mensen het exact gaat, is niet bekend. Hoeveel van deze mensen zijn moslims, is niet bekend. Dat betekent dat illegalen prima 'anoniem' kunnen leven in Nederland. Zij kunnen niet aan een paspoort komen en hebben geen familie in Nederland waar zij tijdelijk kunnen verblijven. Slaapruimte bieden aan illegalen is sowieso verboden. De illegalen kunnen ook niet werken zonder vergunning. Zij zitten vast in een moeilijke situatie. Voor vele illegalen is dit een drama, een dilemma. Zij vrezen van terecht te komen in de drugshandel.

Volgens de hulporganisaties verblijven deze mensen in Nederland al lang (soms jaren), zonder verblijfsvergunning. Er wordt gespeculeerd dat sommige illegalen mogelijk een baan, inkomen, huisvesting en sociale leven hebben. Het gaat om een zeer diverse groep, inclusief illegale immigranten, asielzoekers die geen verblijfsvergunning hebben gekregen en toeristen met verlopen visa. Illegale vreemdelingen hebben volgens Nederlandse en Europese verdragen geen recht op sociale voorzieningen zoals een uitkering of verzekeringen, wel recht op juridische bijstand, medisch noodzakelijke zorg en, voor kinderen tot 18 jaar, recht op onderwijs. Onderwijs tot 18 jaar is voor iedereen verplicht, ook voor een illegale vreemdeling.

Vreemdelingendetentie heeft, als laatste middel, doel om illegalen aan te zetten tot terugkeer naar het land van herkomst. en kent een uitzetprocedure op grond van de Vreemdelingenwet[12] 2000 art.59 (vreemdeling zonder rechtmatig verblijf) of art.6 (vreemdeling aan wie toegang tot Nederland is geweigerd). Als een illegale vreemdeling in Nederland wordt aangetroffen, dan zal hij een terugkeerbesluit krijgen. Het besluit wordt genomen door de rechter. In dat besluit staat een termijn waarin hij Nederland vrijwillig en zelfstandig moet verlaten om terug te gaan naar het land van herkomst. In het algemeen kan deze termijn maximaal vier weken zijn. Als hij binnen deze termijn niet vertrokken is, dan zal hij in de meeste gevallen in vreemdelingenbewaring gesteld worden. Een illegale vreemdeling die in vreemdelingenbewaring gesteld is, moet wachten in een detentiecentrum totdat hij daadwerkelijk uitgezet is of totdat hij weer als illegaal vrijgelaten is. Vreemdelingendetentie duurt gemiddeld 70 dagen, en in een derde van de gevallen langer. Het kan maximaal 18 maanden duren. Volgens dezelfde wet kunnen de illegalen strafbaar gesteld worden. Dat betekent dat een illegaal die opgepakt wordt, niet alleen in de uitzetprocedure komt, maar daar bovenop dus een boete krijgt. Als de boete niet betaald wordt, is gevangenisstraf mogelijk. Wanneer uitzetting niet mogelijk is, wordt men weer op straat gezet.

Volgens een rapport[13] van Pharos, werden tot 2010 jaarlijks tussen de 7.500 en 10.000 hier illegaal verblijvende vreemdelingen in detentie geplaatst. Het aantal daalt sindsdien naar 5.844 in 2011 en naar 5.012 in 2012. De twee grootste groepen zijn uitgeprocedeerde asielzoekers en gezinsherenigers. In 2012 vertrokken 4.370 vreemdelingen uit detentie. Daarvan keerde 59% verplicht terug naar het land van herkomst en 6% ging vrijwillig terug. De overige 35% vertrok met onbekende bestemming. In 2010 zat 61% van de vreemdelingen voor de eerste keer in detentie, 29% een hierna tweede of derde keer en 9% al vier keer of vaker. Meer dan 80% van de vreemdelingen die in detentie geplaatst worden zijn man en tussen de 18 en 35 jaar. Niet alle ex-asielzoekers worden in de gesloten detentie geplaatst. Er zijn ook gezinslocaties en vrijheidsbeperkende locaties met een minder gesloten karakter. Er zijn in Nederland vier detentiecentra: Schiphol, Rotterdam, Alphen a/d Rijn en Zeist.

1.3          Bejegening van ingeslotenen

Indien men is veroordeeld tot het ondergaan van een vrijheidsbenemende of -beperkende straf of maatregel, is het de overheid die deze straf ten uitvoer legt. Van de overheid wordt verwacht dat de ingeslotene op de juiste manier wordt bejegend. Op grond van bejegeningsbeginselen wordt de bejegening van ingeslotenen getoetst door de toezichthoudende organen zoals de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ). De bejegeningsbeginselen zijn hieronder samengevat uit een rapport[14] van de RSJ:

  1. Deze regel hout in dat de bejegening goed moet goed.
  2. Het beginsel van fatsoenlijke omgang: kwaliteit van de dagelijkse bejegening. Het gaat om de kwaliteit van de dagelijkse detentiepraktijk en de manier waarop de medewerkers met de ingeslotenen omgaan. Men mag van de medewerkers verwachten dat zij professioneel met de ingeslotenen omgaan.
  3. Het beginsel van perspectief, resocialisatie en nazorg. Een tijdelijke vrijheidsbeneming impliceert dat een ingeslotene terugkeert in de samenleving. Een degelijk systeem van nazorg is daarvoor vereist. Met perspectief wordt in dit beginsel de toekomstverwachting bedoeld. Ook dienen er zaken in verhouding te worden geplaatst. Vrijheidsbeneming kan het perspectief van ingeslotenen op essentiële belangen en vragen volkomen veranderen. Hierbij speelt de ‘geestelijke verzorging’ een belangrijke rol.[15]
  4. Het beginsel van legitieme of wettelijke tenuitvoerlegging. Men moet altijd het verschil tussen een straf en een maatregel voor ogen houden.
  5. Het beginsel van een zinvol programma. Ingeslotenen dienen te leren om tijdens en na de vrijheidsbeneming voor zichzelf te zorgen en op te komen. Tevens dient een zinvol activiteitenprogramma ruimte tot ontwikkeling. Het stimuleren van ingeslotenen door medewerkers speelt hierin een belangrijke rol.
  6. Het beginsel van veiligheid. De overheid dient fysieke en mentale veiligheid van de ingeslotene te waarborgen. Het beschikbaar stellen van een vertrouwenspersoon en het beschikbaar stellen van psychische hulp bevordert een veilig leef kwaliteit en geweldloze bejegening.
  7. Het beginsel van individualisering. Het is van belang dat de overheid rekening houdt met de individuele belangen, behoeftes en omstandigheden van elke ingeslotene.
  8. Het beginsel van minimale beperkingen. De ingeslotene wordt alleen onderworpen aan beperkingen die noodzakelijkerwijs inherent zijn aan de vrijheidsbeneming.
  9. Het beginsel van rechtsburgerschap. De ingeslotene te allen tijde deel blijft uit maken van de Nederlandse samenleving. De ingeslotene zal dan ook zijn grondrechten altijd moeten kunnen blijven uitoefenen. Er is sprake van goed bejegenen als een ingeslotene in zijn waarde wordt gelaten en respectvol wordt behandeld. Een ingeslotene dient in de mogelijkheid gesteld te worden om van zijn kiesrecht gebruik te maken, vrijheid van godsdienst, contact met de buitenwereld te kunnen maken, enz. Tevens impliceert dit beginsel dat een ingeslotene in de gelegenheid gesteld dient te worden rechtens op te komen tegen hem betreffende beslissingen. De inrichting dient de ingeslotene hierover in te lichten en hem of haar in de gelegenheid te stellen van de betreffende rechtsgangen gebruik te maken[16].

Alle gedetineerden hebben recht op bezoek, medische zorg en verlof. Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI)[17] is verantwoordelijk voor de detentiecentra en de medische zorg aldaar. Elk detentiecentrum heeft een eigen medische dienst. Daaronder vallen een huisarts, verpleegkundigen en een psycholoog. Binnen 14 dagen na aankomst krijgt elke gedetineerde een medisch onderzoek aangeboden. Daarnaast heeft elke detentiecentrum ook eigen huisregels die de huishoudelijke rechten en plichten van een gedetineerde bepalen, bijvoorbeeld: elke gedetineerde heeft recht op morele bijstand in de vorm van geestelijke verzorging. In 2014 zal voor de vreemdelingenbewaring een ‘eigen’ beginselenwet worden doorgevoerd. Hierin worden alle bijzonderheden die voor de bestuursrechtelijke vreemdelingen gelden, wettelijk verankerd. Daarom zijn de boven samengevatte bejegeningsbeginselen ook belangrijk voor geestelijk verzorgers.

1.4          Detentieschade

Een verblijf in een detentiecentrum brengt negatieve gevolgen met zich mee. Deze gevolgen zijn vaak schadelijk en niet verenigbaar met de bejegeningsbeginselen voor ingeslotenen. Daarom spreekt men van detentieschade[18] in de vorm van: 1) vrijheidsberoving met als gevolg tot verlies van baan, inkomen en huisvesting, het stigma van het strafblad welke de re-integratie op de arbeidsmarkt bemoeilijkt, eenzaamheid, ontwrichting van het sociale leven, sociaal isolement dat draagkracht van mensen ondermijnen (sociaal maatschappelijke schade), 2) boosheid, onzekerheid, hopeloosheid, angst en paniek, alcohol en drugsmisbruik, lichamelijke aandoeningen, stress, depressie, slaapstoornissen, ernstige emotionele en suïcidale[19] gedragingen (gezondheidsschade).

Volgens een kennisrapport[20] over de vreemdelingendetentie en gezondheid blijken de volgende factoren in detentie bij te dragen aan het ‘verslechteren’ van de gezondheid:

  1. Het gevoel onterecht als crimineel behandeld te worden (er is geen sprake van een strafbaar feit, detentie is een bestuursrechtelijke strafmaatregel);
  2. Dilemma’s en twijfels over de toekomst;
  3. Met twee personen in een cel zitten gedurende het grootste deel van de dag;
  4. Strafmaatregelen waaronder de isolatie;
  5. Veiligheidsmaatregelen waaronder de visitaties (bij bezoek of afspraak binnen of buiten het detentiecentrum);
  6. De machteloosheid van de gedetineerde;
  7. Het gescheiden zijn van de familie.

Het zelfde kennisrapport beweert, dat ondanks het feit dat de gedetineerden zorgverlening krijgen, werkt de detentieschade contraproductief aan wat de samenleving met de gedetineerde voor ogen had: van hem opnieuw een normaal sociaal functionerend burger maken. Deze bewering berust zich een onderzoek van de Inspectie voor de gezondheidszorg en de DJI. Hun onderzoek toont aan dat de zorgverlening in detentiecentra niet altijd goed loopt en dat langdurige detentie negatief werkt op de psychische veerkracht van mensen: 70% van de langdurig gedetineerden had drie jaar na detentie nog steeds last van psychische problemen.

1.5          Slot

Illegaliteit is een realiteit in Nederland. Volgens een schatting van overheid zijn er bijna 100.000 illegalen in Nederland. Om hoeveel mensen het exact gaat, is niet bekend. Hoeveel van deze mensen zijn moslims, is niet bekend. Zij worden vastgehouden door de politie en daarna in een detentiecentrum opgesloten. Ondanks de bejegeningsbeginselen van de overheid lijden de meeste gedetineerden onder slechte en kwetsbare detentieomstandigheden. Men spreekt men van detentieschade op de gedetineerden, met soms onherstelbare en langblijvende consequenties. Iemand die lange tijd uit de maatschappij werd verwijderd, kan in vele gevallen gewoonweg niet meer functioneren. Psychosociale en lichamelijke detentieschade die, zeker na een opsluiting in een detentiecentrum, nog jaren na vrijlating kan blijven nawerken.

2.         LIJDEN VAN MOSLIMS IN EN ONDER DETENTIE

2.1          Inleiding

In het voorafgaande hoofdstuk hebben wij de feiten en bepalingen over de illegale verblijf in Nederland, en de vreemdelingendetentie met de meeste opmerkelijke gevolgen en consequenties van het detentieleven op de gedetineerden gesproken. Er leven op dit moment duizenden moslim gedetineerden in diverse detentiecentra van Nederland. Om hoeveel moslim gedetineerden het exact gaat, is niet bekend. Er is wel bekend dat een verblijf in een detentiecentrum allerlei negatieve gevolgen met zich meebrengt. Mensen lijden daar onder detentieschade op zowel lichamelijke als geestelijke gesteldheid.

In dit hoofdstuk beantwoorden wij de eerste deelvraag “Hoe gaan de moslim gedetineerden om met het lijden onder detentie?”. Om te komen tot een antwoord stellen wij de moslim gedetineerden 4 interviewvragen (vraag 1 t/m vraag 4), die te vinden zijn in de bijlage van deze scriptie. Aan de hand van de Islamitische bronnen, hoofdzakelijk de Koran en Hadith teksten, worden op de levenservaringen en zingevingswijzen van de gedetineerden, met betrekking tot het lijden, uit de Islamitische perspectieven ingegaan.

2.2          Zin van het lijden onder detentie volgens de Islam

Een onheil of lijden die iemand overkomt, kan diverse redenen hebben: door redenen binnen onze wil of door redenen buiten onze wil.

  • Door redenen binnen onze wil (eigen toedoen, fouten door eigen schuld) zoals verwarring en verdwazing, verkeerde keuzen en handelingen, wetten overtreden, luiheid, oplettendheid onderscheiden wij de grenzen tussen “verboden” en “toegestaan” niet. Zelf bij die grenzen zitten wij verdwaald. Wij vragen onze rechten niet en komen verplichten niet na. Wij verliezen onze assertiviteit. Door luiheid en oplettendheid houden wij zelf de tijden niet meer in de gaten. Of zijn wij te laat of zijn wij te vroeg. Echter, alles gebeurt op zijn tijd. Alles heeft zijn tijd. Het komt zo vaak dat wij, wanneer wij de wetten overtreden, of onze afspraken niet nakomen, of op een brief niet op tijd reageren, een waarschuwing of misschien later een boete krijgen. Daarna vragen wij een vergeving. De Koran zegt hierover: “Welke ramp u ook overkomt, het is door hetgeen uw handen hebben gewrocht. Doch Hij vergeeft vele dingen.”[21]
  • Soms komen wij buiten onze eigen wil pijn, leed, ziekte of rampen tegen. Het kan door toedoen van een ander zijn ontstaan, zoals een ongeluk op straat of een verwonding in een oorlog. Het kan ook van Allah (cc) komen. God heeft een eigen plan. Het kan ook onverklaarbare dingen de oorzaak zijn van het lijden.

Door wat voor een reden dan ook, zit men in een dergelijke situatie, dient men eerst de situatie goed te analyseren, proberen te begrijpen wat dit lijden, de onheil of ramp voor hem kunnen betekent, en daarna te zoeken naar een oplossing, naar een voordeel.

2.2.1          Zingeving aan beproeving

Sommigen kunnen het raar vinden dat ze constant in het leven lijden. Zij doen hun best en zij zijn goed bezig, maar toch hebben zij problemen. Zij zeggen dat zij datgene wat zij doorstaan, niet te hebben verdiend. Alle moeilijkheden, problemen, ziektes, rampen, enz. horen bij het leven. Dus lijden in het leven hoort ook erbij. Een geloof overtuigde moslim kan ervan veel leren en begrijpen dat men met het lijden op de proef wordt gesteld. Tijdens de proefperiode krijgt hij een ruimte. Een kans om van het kwade een goed te maken, van het nadeel een voordeel te maken, of zelfs in de omgekeerde richting, andersom. De keuze op de richting wordt aan hem overgelaten. In de proefstelling hangt alles van zijn keuze en handeling af. Als gevolg van zijn eigen bepaling krijgt hij een beloning of een straf. Echter, door allerlei redenen is hij zich op tijden van proefstelling niet bewust van zijn keuzen of handelingen. Het wat God zelf bepaalt dient altijd in het voordeel (hekmah) van de gelovige. Achteraf pas blijkt dat de verkeerden wel de juiste keuzen, of de juisten de verkeerd keuzen zijn geweest.

De Profeet (vzmh) zei: “De grootte van een beloning is naar gelang van de grootte van de beproeving; en wanneer Allah de verhevene van een volk houdt, stelt Hij hen op de proef. Voor hem die de beproeving blij gemoed doorstaat is het welbehagen van Allah; voor hem die er ontevreden mee is, is er de ontevredenheid van Allah.”[22]

2.2.2          Zingeving aan ongeluk

Geluk (saadeh) is een gevoel of emotie van vrolijkheid, blijheid, ontspannenheid, vreugde of tevredenheid dat je je in je hart voelt, en betekent 'tevreden zijn met het leven, met de huidige leefomstandigheden', ofwel 'gelukkig zijn' met levensvervulling of welbevinden. Dit is het tegenovergestelde van ongelukkig (sckaaweh), wat uit een ontevreden gevoel bestaat.

Wie gelukkig is, of geluk heeft wordt bepaald door verschillende factoren zoals persoonlijke omstandigheden, de invloeden van buitenaf, erfelijkheid, toeval of zijn predestinatie. Iemand die vandaag door meevallen gelukkig is, kan door tegenvallen morgen weer ongelukkig zijn. Iemand die rijk is en alles heeft, kan ongelukkig zijn. Iemand die arm is, kan wel gelukkig zijn. Er is dus vastberaden geen garantie dat men altijd gelukkig blijft of geluk krijgt. Toeval of predestinatie valt in het vermogen van God. God heeft de mens wel zodanig uitgerust om de kwantiteit en kwaliteit tussen het geven en het nemen naar behoren te regelen. Deze uitrusting noemen wij genoegennemen of genoegengeven. Niet meer, niet minder. Niet langer, niet korter. Met deze uitrusting maakt God de mens blij en geeft hem rust en vreugde.

Van natura krijgt iedereen zijn eigen bewegingsruimte (een autonoom gebied binnen zijn predestinatie). Deels schrijft hij zijn levensverhalen met zijn eigen handen: hij begaat iets verkeerds als hij in een moeilijke situatie terechtkomt. Hij verliest zijn blijheid en krijgt verdriet, dan beschouwt hij dit als een ongeluk. Het is een kwestie nemen of geven. Veel tegenvallen zijn resultaten van onze fouten die wij begaan in regelgeving. Mensen die daar verdwaald zijn, of aan die regels niet houden, hebben hulp nodig van anderen. De ultieme hulp komt van God. Wie in zijn leven de Weg van God volgt, is blij en wordt gelukkig. “Hij (God) zegt: … En indien er leiding van Mij tot u komt dan zal een ieder die Mijn leiding volgt, noch dwalen noch ongelukkig zijn.” [23]

2.2.3          Zingeving aan wanhoop

Hoop (ar-Radjaa’ is een verzamelnaam van toekomstgeval, kennis en handeling. Het is een onzekere en positieve verwachting dat een bepaalde gewenste gebeurtenis zal plaatsvinden. Het is een toestand van hunkering, verlangen en het afwachten van iets positiefs met de toekomstgevallen. Het afgewachte geval kan goed of slecht nieuws bevatten. Er zijn twee tegengestelden van hoop: wanhoop als de kans op de gewenste gebeurtenis verkeken lijkt, of angst of vrees als de (onzekere) verwachting een ongewenste gebeurtenis (slecht nieuws) betreft. Als de verwachting is geheel gebaseerd op fantasie of op een gebeurtenis met een verwaarloosbare kans van optreden, dan spreekt men van valse hoop.

Hoop in de Islamitische counseling is onder te verdelen in drie categorieën:

  1. Hopen op Allah (cc). Dit is prijzenswaardige hoop wanneer iemand als gevolg van zijn goede daden zoals aanbidding en gehoorzaamheid aan Allah (cc) van Hem iets positiefs verwacht. Het bewijs hiervoor is de volgende uitspraak van Allah (interpretatie van de betekenis): “Wie dan hoopt op de ontmoeting met zijn Heer: laat hem goede daden verrichten en laat hem bij de aanbidding van zijn Heer geen deelgenoten toekennen.”[24]
  2. Hopen op een ander dan Allah (cc) met betrekking tot zaken waar alleen Allah (cc) over gaat, als Shirk. Dit is de afkeurenswaardige hoop, zoals hoogmoed.
  3. Natuurlijke hoop. Dat je hoopt op iets van een persoon, wat hij bezit en waar hij toe in staat is.

Hoop kan passief zijn, zoals een wens, maar ook actief. In het laatste geval wordt de kans op de gewenste gebeurtenis vergroot door persoonlijke inspanningen, zoals bijvoorbeeld de inspanning van een gedetineerde die voortdurend en hard werkt aan zijn vrijlating. Daartegenover staat dan de gedetineerde die alleen maar wenst vrij te zijn, en de gedetineerde die denkt nooit meer vrij te zullen komen. Als iemands ziek is geworden, dient hij eerste naar een doctor te gaan, en vervolgens de behandeling goed te volgen en de medicijn volgens het recept te gebruiken. Dat wil zeggen dat hij zich moet inspannen, zijn huiswerk goed moet maken. Men spreekt van een passieve hoop wanneer hij accepteert wat hem overkomt, en niets doet omdat het van Allah (cc) afkomt.

Hoop brengt telkens weer een nieuwe impuls in het leven. Het motiveert die persoon op zo’n manier dat hij in actie komt en hij bereikt een niveau waarop niemand hem kan tegen houden behalve Allah (cc). Wij beginnen met een mooie leus: “Als wij met vertrouwen naar de toekomst kijken, en beseffen dat de ochtendschemering nabij is, dan pas zal de nacht plaatsmaken voor licht, en dan pas zal de mist verdwijnen. Want de ochtendschemering breekt niet van zelf door.”[25] Als men ziet dat de woestijn zich kilometers uitstrekt, weet hij dan dat er na die afstand groene weiden zijn met een overvloed aan schaduw. Als men het touw heel strak vastgebonden ziet, weet hij dan dat het zal breken. Eten volgt op honger, drinken volgt op dorst, slaap komt na rusteloosheid en gezondheid neemt de plaats van ziekte in. Tranen worden opgevolgd door een glimlach, angst wordt vervangen door rust en onrust wordt door kalmte omvergegooid. De verdwaalden zullen hun weg vinden, degene die in moeilijkheden verkeren, willen een oplossing vinden en de dag volgt op de nacht. “Misschien brengt Allah wel de overwinning of een beslissing volgens Zijn wil.” [26]

De Islam kent geen wanhoop. Hopeloosheid hoort bij satan[27]. Wanhopig worden is het begin van het einden. Want zolang je in de toekomst en in het goede van het leven gelooft, en zolang je hoop hebt in dat iets goed kan lopen, is er altijd een uitweg. Wanneer iemand het opgeeft en geen hoop meer heeft, dan is het onmogelijk om uit de put te klimmen.  Als iemand in de toekomst en in een oplossing geen geloof meer heeft, dan is zijn geloof in Allah niet juist. Daar is er iets mis. Want Allah heeft alles in handen. Er is altijd een oplossing. Koran zegt: “Zeg: "O mijn dienaren die tegen u zelf buitensporig zijn geweest, wanhoopt niet aan de barmhartigheid van Allah, voorzeker Allah vergeeft alle zonden, waarlijk, Hij is de Vergevensgezinde, de Genadevolle.” [28] Een moslim hoeft daarom niet wanhopig te zijn. Het is onmogelijk dat alles bij hetzelfde blijft. De dagen en jaren gaan door, de toekomst is onzichtbaar en iedere dag laat Allah (cc) weer dingen gebeuren. Men weet het niet maar misschien laat Allah (cc) naderhand iets nieuws gebeuren. En waarlijk, na moeilijke tijden komen gemakkelijke tijden.[29] Daarom dient een moslim te zoeken naar manieren om wanhoop te veranderen in hoop. Hij moet niet rebelleren, spijtig zijn of klagen. Hij weet immers dat wat Allah (cc) hem geeft, zeker iets goeds meebrengt.

2.3          Stemmen van de moslim gedetineerden over hun lijden onder detentie

In dit deel van hoofdstuk hebben wij de moslim gedetineerden gevraagd, hoe zij zich de detentie beleven? Welke gevoelens zij hebben en welke zin zij aan de detentie geven? Wij laten ze horen wat stemmen en interpretaties zijn over het detentieleven. Deze stemmen en interpretaties zijn deels afkomstig uit de regulaire dienstgesprekken, en deels uit de antwoorden van de vragen[30] die in het kader van deze studie aan hen gesteld zijn. Uit deze antwoorden blijkt dat de meesten (75%) van de gedetineerden zich over de detentie negatief voelen. Zij voelen zich wanhopig, gestrest, somber, eenzaam, levend in de graf (onmenselijk), angstig en ziekelijk. Een kwart van hen voelt zich hoopvol. Deze gevoelens hangen sterk af van de detentieomstandigheden. Een kleine meerderheid (55%) vindt dat de detentie het niet ergste is in hun leven, wat hen overkwam, Zij (65%) zien de daden van anderen als belangrijke reden voor hun detentie. Een deel (33%) denkt over de detentie negatief. Zij denken dat de detentie voor hen een straf en onheil is. Een ander deel (43%) denkt over de detentie positief. Zij vinden dat de detentie voor hen gunstig is, een plaats van rust is, en in hun voordeel is. Een kwart denkt dat zij door de detentie worden beproefd.

Hieronder worden op enkele zinaccenten op de detentiebelevingen van de moslim gedetineerden verder ingaan, namelijk op:

  • vrijheidsverlies,
  • somber zijn over toekomst,
  • gestraft (eigen schuld) worden,
  • niet verdiend te hebben,
  • onmenselijke levensomstandigheden en slechte behandeling, en
  • beproefd worden.

Deze aspecten van detentiebeleving zijn moeilijk te onderscheiden, want elk aspect heeft weer te maken met een ander.

2.3.1          Verlies aan vrijheid

Het (huidige) detentiesysteem kent een beperkte bewegingsruimte, die voor vele gedetineerden een eentonig leven, geslotenheid en een verlies aan vrijheid betekent. De gedetineerden verwoorden hun geslotenheid als een vogel die in een kleine kooi moet wonen. Toevallig heet de ruimte waar ze verblijven, luchtkooi. Zij noemen dit geen luchtkooi maar een vogelkooi die de vrijheid van de vogels beperkt. De gedetineerden zien de detentiecentra als een gevangenis en zichzelf als gevangenen die ook als criminelen worden behandeld. Het is onbekend wanneer de gedetineerden vrij worden gelaten, of wat voor oordeel er straks gaat komen. Bijna iedereen wacht, in hoop, op het gelukkige nieuws dat zij vrij zijn. Maar als zij het goede nieuws niet te horen krijgen, kruipen zij terug in hun schulp, raken geëmotioneerd en teleurgesteld. Factoren zoals de geslotenheid, de onzekerheid en slechte behandeling hebben op de geestelijke gesteldheid van de gedetineerden negatieve gevolgen. Stress, agressie, irritatie en pijn zijn de voornaamste gevolgen.

Een kleine meerderheid vindt dat de detentie het niet ergste is in hun leven, wat hen overkomt. Zij vinden dat de detentie voor hen een soort consignatie kan betekenen. Volgens hen wordt hun tevredenheid en gezondheid in detentie bewaard. De tevredenheid en gezond leven is een grote gunst van Allah (cc). Deze gunst is belangrijker dan alle vormen van verlies aan vrijheid. De Profeet (vzmh) gaf aan dat voor een moslim de gezondheid zoals de vrijheid, vruchtbare leven en tevredenheid een van de grote zegenen van Allah (cc) is[31]. Daarom hoort men zorgvuldig om te gaan met zijn gezondheid, zijn tijd, zijn vermogen e.d., en dient men op te passen voor alles wat het normale leven, gezondheid, lichamelijke en geestelijke vermogen schaadt, verslechtert en vermindert. Door de detentie en het lijden eronder verdient men de barmhartigheid en nabijheid van Allah (cc). De detentie is een dieet tegen slechte daden, kan andere problemen of andere kwellingen voorkomen. Door lijden kan men leren dat niemand behalve Allah (cc) de zaken van mensen kan bepalen.

2.3.2          Somber zijn over de toekomst

In het algemeen zijn de gedetineerden in de detentiecentra grotendeels somber over hun toekomst m.b.t. hun verblijfvergunning en de snelle opheffing. Zij hebben vaak geen hoop en geen uitzicht voor hun toekomst. Dat komt door dat de vonnissen van de rechtbanken, in het algemeen, negatief zijn. Ook andere factoren zoal de traagheid in handelen van de instellingen, de overtuigde, overhaalde, beangstigde en soms bedreigende manier waarop de gedetineerden worden behandeld om terug gestuurd te worden naar hun land van herkomst, bezorgen hen veel pijn, paniek, woede en hopeloosheid. Zij vinden het erg treurig dat zij aan de detentie zo veel tijd kwijt zijn..

Alleen een kwart van de moslim gedetineerden leeft met hoop, en zij ervaren de detentie niet als een belemmering voor hun plannen voor de toekomst. Zij zien het eerder als een test of een gelegenheid om moed en kracht te sparen voor de komende tijd. Bij een overgroot deel van de moslim gedetineerden zien wij dat zij de bijl snel neerleggen en alle hoop opgeven. Zij zijn moe en wanhopig. Zij geloven in niets en niemand meer. Zij verliezen hun vertrouwen in iedereen. Als je naar ze kijkt, dan zie je een verslagen, hopeloze persoon die geen kant meer op wilt. Dat is erg triest. Bij sommige gedetineerden is de angst om het land te worden uitgezet zo groot dat zij ernstige emotionele en suïcidale gedragingen vertonen, omdat zij denken wanneer zij, het land worden uitgezet, in hun eigen land van herkomst een mogelijke doodstraf riskeren.

2.3.3          Onmenselijke levensomstandigheden en slechte behandeling

De gedetineerden, in het algemeen, beschouwen de detentie als onmenselijke behandeling. De manier hoe de betrokkenen met de vreemdelingen omgaan, is onmenselijk en verlagend. “Zelfs de criminelen worden niet geconfronteerd met een zo lange celstraf als die van de vreemdelingen, die in de detentiecentra moeten verblijven.”, zeggen de dokters van de wereld.[32]

Ook in de dagbladen verschijnen vele berichten over de onmenselijke levensomstandigheden van illegale vreemdelingen in de vele detentiecentra van Nederland. Wanner wij de situatie van Nederland vergelijken met de andere Europese landen, dan zien wij het verschil direct.

“Het Europese Parlement kreeg het tevens voor elkaar dat er een maximumtermijn werd gesteld aan de preventieve opsluiting van illegalen. Vreemdelingen die niet willen meewerken aan vrijwillig vertrek en dreigen onder te duiken, mogen in eerste instantie voor drie maanden in bewaring worden genomen in speciaal daarvoor ingerichte onderkomens. Die termijn mag onder voorwaarden worden opgerekt tot maximaal achttien maanden. Als het dan nog niet gelukt is om een illegale vreemdeling uit te zetten, mag deze niet langer worden vastgehouden”, volgens de minimumnormen voor terugkeerbeleid illegalen[33].

“Het Europees Parlement stemde er woensdag mee in dat illegale immigranten voor zij worden uitgezet maximaal achttien maanden kunnen worden vastgehouden in speciale detentiecentra. Tot nu toe hanteren alle EU-landen hun eigen regels. In Frankrijk mogen illegalen maximaal 32 dagen worden vastgehouden, maar in een aantal andere landen, waaronder Nederland, mag dit voor onbepaalde tijd.”[34] “Zo maak je het rotleven van illegalen nog erger” zegt Trouw[35] Volgens de recente ontwikkelingen zijn de illegalen gewoon welkom in Nederland”[36] Dit soort berichten maken het leven van de illegale vreemdelingen nog ingewikkelder. Zij vinden dat zij de detentie onnodig en onterecht moeten meemaken.

Op de vraag of de detentie het niet ergste is in hun leven, wat hen overkwam, beantwoorden sommige moslim gedetineerden “nee, ik denk het niet”. Detentie is voor hen een werkelijke en daadwerkelijke vorm van lijden en onheil, die men in zijn leven nooit wil meemaken.”[37]  Ook de manier waarop zij daar worden behandeld, vinden zij onacceptabel. Hun klinkt het woord ‘detentie’ als een schrikwoord. Het is verschrikkelijk, onwenselijk en onmenselijk. Zij voelen zich erg gestrest omdat er ook geen rekening wordt gehouden met hun eergevoel, meestal op de politiebureaus dan wel bij de rechtbank. Zij worden daardoor vaak geconfronteerd met boosheid en moeheid. Zij krijgen angstaanvallen en verdriet. Dit allemaal lijdt natuurlijk tot pessimistische gedachten en zien zij het glas half leeg. Daarom is er bij hen sprake van een degelijke onrust.

2.3.4          Niet verdiend te hebben

Mensen krijgen wel eens problemen. Soms verdiend en terecht omdat zij de problemen zelf veroorzaken, en soms onverdiend en onterecht omdat de oorzaken van problemen bij anderen liggen.

Ook in de detentiecentra vinden wij mensen die voortdurend klagen, en zeggen: “Die problemen komen alleen bij mij terecht”. Vaak horen wij van hen dat zij het raar vinden dat zij constant in het leven lijden. Volgens hen doen zij alles netjes, doen hun best en zij zijn goed bezig, maar toch hebben zij problemen. Zij vinden het wat zij doorstaan, niet te hebben verdiend.

Op de vraag: “Ziet u uw eigen daden of de daden van anderen als belangrijke reden voor uw detentie?”[38] reageert een overgrote meerderheid van de moslim gedetineerden egoïstisch en verwijtend. Zij denken dat zij in de detentie vanwege de daden van anderen zoals politie, IND en rechtbanken e.d. onterecht en onverdiend zijn gekomen. De meesten verwijten dus de anderen voor hun detentie. Een kleine minderheid vindt dat zij door de eigen daden in de detentie terecht en verdiend zijn gekomen.

Een persoon kan, op een of andere manier, wel te maken krijgen met een probleem. De vraag is hoe je met dat probleem omgaat. Welke zin kan je aan dit probleem geven.

Indien iemand door zijn eigen toedoen een probleem krijgt, moet hij daar lessen uittrekken. Hij moet van zijn fouten leren, en de fouten niet meer herhalen. Hij moet alles op zijn tijd en gerechtvaardigd doen, en niet uitstellen. Want van uitstel komt afstel. Het ligt voor de hand dat iemand niet zomaar in een detentie belandt, maar wel na de uitspraak van een plaatselijke rechter. De laatste bepaalt uiteindelijk of iemand al dan niet een straf krijgt vanwege zijn criminele gedrag, in dit geval vanwege de illegale verblijf in Nederland.

Als men meent dat de rechter zelf een onterechte uitspraak doet/deed, of hoe dan ook hij onterecht in detentie is geland, en / of hij daar onterecht lang wordt vastgehouden, kan hij alsnog een beroep doen op een hoger rechter. De boosdoeners die hem onrecht aandoen, zelf in het krijt staan, kunnen niet ontsnappen aan hun lot. Zij moeten uiteindelijk ook nog wachten op de ultieme uitspraak van Allah (cc).

Sommige gedetineerden vinden het een voorgeschreven lot. Indien Allah (cc) de mens, tegen zijn wil in, een onheil en onrust geeft, zal dit als beloning naar hem terug keren in het hiernamaals.[39]

2.3.5          Gestraft worden

Mensen die fouten begaan, waardoor zij de maatschappij in een zware, moeilijke en schadelijke situatie brengen, moeten worden tegengehouden. Koran zegt: “Verderf is gekomen over land en zee door wat de handen der mensen hebben gewrocht, zodat Hij hen een gedeelte van hun daden zou doen smaken, opdat zij zich bekeren.” [40] Volgens de Koran is het verboden om een mens te pesten, onderdruk te zetten.[41] Ieder persoon heeft bepaalde rechten en plichten. Deze krijgt hij direct bij zijn geboorte. Menselijke rechten horen bij de mensheid. Deze mogen niet geschonden worden. Het is niet geoorloofd om iemand onterecht vast te houden of onterecht in detentie te houden.[42]  Maar, iedereen heeft ook plichten. Als iemand zijn plichten niet nakomt, is dat voor hem kwalijk. Dat wil zeggen dat als iemand de wetten overtreedt, wordt hij bestraft om de rechten van de anderen te beschermen en te behouden. Koran geeft een duidelijk beeld. Als iemand het menselijke recht schendt, schendt hij tegelijkertijd alle menselijke eer. Deze mensen hebben geen respect voor de menselijkheid en voor de menselijke eer.[43]

Sommige moslim gedetineerden weten weet dat zij iets verkeerds hebben gedaan –de wet hebben overtreden- waardoor zij een straf moeten uitzitten in de gevangenis. Dit is voor hen meestal begrijpelijk en zelfs acceptabel. Echter, zij vinden dat de detentiebeleving erger is dan gewone bestraffing. Een crimineel wordt voor een bepaalde tijd bestraft voor zijn daden. Maar als je geen crimineel bent, nooit met de politie in aanmerking bent gekomen, en nooit berecht bent geweest, en je zit toch in de gevangenis, is het erger dan een straf uitzitten die door de rechtbank is opgelegd. Het is misschien een soort straf van Allah (cc), zeggen ze. Het is een gevolg van je eigen beslissing dat je zonder visum naar Nederland bent gekomen. Daarom is de detentie in Nederland voor hen een terechte straf. Sommige moslimgedetineerden denken dat de detentie voor hen voorschreven is. Eigen schuld dikke bult.

2.3.6          Beproefd worden

Van een gelovige moslim gedetineerde wordt verwacht dat hij erin gelooft dat Allah (cc) de schepper is van alles en dat hij een eigen wil heeft, en dat de mensen een beproeving doorstaan, en het leven op aarde een examen is. Zij weten dat, volgens de Koran, Allah (cc) de mensen zal beproeven door vrees, honger, verlies van bezittingen, levens en vruchten.[44] De mensen zullen uiteindelijk hun verdiende les krijgen, zij worden niet zo maar vrijgelaten totdat zij worden beproefd.[45] Dat betekent dat mensen aan hun lot nooit kunnen ontsnappen.

Voor een moslim is de beproeving een gunst en een geschenk van Allah (cc). De detentie is ook een vorm van beproeving. Men kan de detentiebeleving beschouwen als een geluk bij een ongeluk, en daaruit voordelige conclusies trekken. Uit hun antwoorden op de vraag[46]: “Wat betekent detentie voor u? blijkt dat bijna de heft van de geïnterviewde moslim gedetineerden over de detentie positief denkt. Zij vinden dat de detentie voor hen gunstig is, een plaats van rust is, en in hun voordeel is. Een kwart denkt dat zij door Allah (cc) worden beproefd. Dat wijst eraan dat een deel van moslimgedetineerden, mede dankzij hun geloofsovertuiging, de detentie minder somber beleven dan de andere moslim gedetineerden. Zij zijn eerlijk over hun eigen daden, fouten. Voor hen is de detentie onvermijdelijk.

De detentie is een beproeving, een soort ‘reminder’ voor waardige entiteiten van het leven zoals de vrijheid en gezondheid, en een geschikte tijd en plaats om over de begane fouten na te denken. Zij zeggen: “Goddank! Detentie is voor mij een geluk bij ongeluk, een schuilplek. God wil me dankzij de detentie beschermen tegen het begaan van verkeerde dingen. Door de detentie heb ik diep nagedacht en ingezien dat ik verkeerd bezig ben. Gelukkig ben ik hier en zit ik vast.”

2.4          Slot

Vele moslim illegalen zitten in verschillende detentiecentra van Nederland vast. Zij leven in moeilijke detentieomstandigheden. Iedere moslim gedetineerde heeft zijn eigen mening en gevoel over lijden onder detentie. Vrijheid berovend, onmenselijk, hopeloos, somber over de toekomst, niet verdiend, gestraft, en beproefd zijn de voornaamste uitdrukkingen wat men vaak van hen hoort. Zij vinden de detentie en veelal de duur van de detentie onrechtvaardig. Bovendien zitten zij in onzekerheid, weten zij niet wanneer de detentie eindigt, en dit veroorzaakt stress en een gevoel van benauwdheid. Zij missen innerlijke rust en vrede.

Volgens Islamitische bronnen kan lijden onder de detentieschade meerdere betekenissen hebben: het kan een straf zijn van Allah (cc), of een beproeving van Allah (cc) of een aangelegenheid. Het kan een resultaat zijn van wat er vroeger is gebeurd. Hoe dan ook moet men strijden tegen de moeilijkheden, de onheil en de oorzaken van ellende. De strijd is niet tegen ellende en onheil, niet tegenstrijdig met de wil van Allah (cc).

Er zijn moslims die de detentie als een grote ramp of zelf een straf of een gelegenheid zien. Voor hen is het belijden van de geloof een mogelijkheid en een geschenk van Allah (cc). De detentie is in dit opzicht een kans, een plaats, een juiste moment om meer kennis op te doen, hun harten te voorzuiveren en zich los te maken van de fouten die zij eerder zijn begaan. Sommige zeggen dat Allah hen daar heeft geplaats zodat zij zichzelf kunnen herzien. Voor hen is de geloof een kracht. Een kracht om staande te blijven tegen degenen die hen deze onrecht hebben aangedaan. Alsmede een manier om eerder vrij te komen.

De moslim gedetineerden hebben hun eigen troostmiddelen om te overleven, om zichzelf geestelijk te bemoedigen, verdrietige en pijnlijke omstandigheden draaglijk te maken. Dankzij hun eigen geloofsovertuiging lijden zij onder de geestelijke detentieschade redelijk minder moeizaam dan andere moslim gedetineerden die een zwakke geloofsovertuiging hebben.

3.         ZELFTROOST BIJ DETENTIE

3.1          Inleiding

In hoofdstuk 2 hebben wij achtereenvolgens de zin van detentie uit het Islamitische perspectief en de stemmen en interpretaties van de moslim gedetineerden over het lijden onder de detentieschade gesproken. In dit hoofdstuk spreken wij over de meningen van moslim gedetineerden over zelftroost en de ervaringen van hen op zelftroost in detentie.

Troost betekent morele bijstand die iemand nodig heeft om de pijn van het lijden onder een pijnlijke gebeurtenis te doen verlichten. In deze scriptie staat het begrip troost voor een verzamel van remedies, middelen of activiteiten waarvan de gedetineerden gebruik kunnen maken om het lijden te verlichten, en het detentieleven dragelijk te maken. De morele bijstand kan zowel intern als extern worden verleend. Als iemand zelf is instaat om zichzelf te troosten of zelf te verzorgen, dan spreken wij van zelftroost of zelf verzorging. Zelftroost maakt deel uit van zelf verzorging.

Om deelvraag 2 te beantwoorden wordt er ingegaan op een brede en diepgaande analyse van zelftroost in de Islamitische levensbeschouwing. Eerst wordt het begrip zelftroost uit Islamitische perspectief bestudeerd, daarna wordt uit de Islamitische counseling een aantal remedies of middelen tegen lijden geïntroduceerd, die zonder een externe morele bijstand kunnen worden toegepast. Deze remedies zijn algemeen van belang, en hebben raakvlakken met zelftroost tegen lijden in detentie. Verder stellen wij aan de gedetineerden 7 interviewvragen. Deze interviewvragen (vraag 5 t/m vraag 11) zijn te vinden in de bijlage. Dit keer laten wij de gedetineerden hun stemmen horen hoe zij met deze troostmiddelen omgaan en zichzelf verzorgen.

3.2          Behoefte aan zelftroost tegen lijden in detentie

Goede en slechte tijden horen bij het leven. Detentie hoort bij de slechte tijden en brengt wat problemen met zich mee. Zoals wij in het hoofdstuk 2 hebben gezien, hebben de moslim gedetineerden ook behoorlijk grote problemen. Zij ook lijden onder de detentieschade. Soms is de geestelijke schade zo heftig, dat zij slaapproblemen krijgen, en soms worden zij erg agressief. Van de autoriteiten krijgen zij een slaap- of een kalmeringsmiddel om hen in een passieve houding te brengen. Zij kunnen dan niet meer reageren of afreageren. Echter, waar zij een behoefte aan hebben, is geen slaapmiddel, maar wel een troostmiddel. Zij doorstaan dagelijks de moeilijkheden van de detentie. Vooral in de nachten, en wanner zij achter gesloten deuren alleen en eenzaam zijn achtergelaten.

Uit de individuele gesprekken met de moslim gedetineerden en de antwoorden op vragen[47] die bij de interviews van het vorige hoofdstuk op hen gesteld zijn, blijkt dat de moslimgedetineerden een gevoel van troost hebben ondanks de ongewenste detentiesituaties. Volgens hen is troost niet de manier voor mensen om zichzelf te bedriegen, ook niet een gevoel van spijt of van schuld. Voor de gedetineerden is troost een gevoel tegen de onrechtvaardigheden en de detentie. Het is een soort protest. Troost is geen slaapmiddel die de gedetineerden passief maakt. De gedetineerden zijn van mening dat zij geen criminelen zijn en dat zij geen grote fout hebben begaan. De detentie is vanwege hun illegaliteit en niet vanwege criminaliteit. De gedetineerden weten dat zij uiteindelijk vrij komen en dat de onrechtvaardige praktijken teruggedraaid zullen worden, dat men zal erkennen dat de illegalen niet crimineel zijn. Dat gevoel is voor hen een eigentroost.

Zoals in het hoofdstuk 4 wordt behandeld, kan soms een troostmiddel uit een externe hoek nodig zijn. De hulpverleners, zoals de geestelijk verzorgers, psychologen, en dergelijke, zeggen tegen de gedetineerden, dat het met hen goed komt, dat zij optimistisch moeten blijven. Zij proberen hen te troosten, en hen aan te moedigen tegen het lijden. Soms is de reactie van de gedetineerden op aanmoedigingen van de hulpverleners positief. Zij geven de hulpverleners dan gelijk en zeggen te geloven dat het met hen goed komt.

3.3          Troost uit het Islamitische perspectief

De troost die de Islam wil schenken aan de mensen die lijden of tegenspoed ondervinden, wordt in de Koran meestal een steun of barmhartigheid van Allah (cc) genoemd.[48] Geduld en volharding behoren tot de vaste ingrediënten van het recept dat de lijdende mens krijgt voorgeschreven. Koran zegt: “Degenen van wie de harten trillen wanneer de naam van Allah wordt genoemd, en die geduld betrachten bij alles wat hun overkomt,…[49]Opdat jullie niet betreuren wat jullie is ontgaan, noch opgetogen raken over wat Hij jullie heeft gebracht. Immers, Allah houdt van geen enkele verwaande opschepper.”[50] De openbaring die Allah aan de moeder van Moesaa gaf, wordt als een bijzonder vorm van troost gezien. Zie: Taahaa 20/38-39. [51] Troost is, net als geduld en verdragen, een sterke geestelijke kracht. Voor een moslim kan troost uit verschillende geloofsremedies bestaan. Bijvoorbeeld, het genoegen nemen met wat Allah (cc) hem heeft voor bedacht is een middel om zich te troosten. Niet hopeloos worden of niet in opstand komen kunnen ook als troost beleefd worden. Het gevoel van troost ontneemt het klagen. Dit heeft betrekking tot alles zoals de wereldse klachten, de lichamelijke of andere klachten. Met troost is de acceptatie groot. “Wordt niet jaloers op de wereldse bezittingen van anderen. Bejammert niet en zet zichzelf niet in hoekjes.” Dit is zowel door de Profeet (vzmh) aanbevolen als door ervaring vastgesteld. Zoals: “Het Paradijs wordt omringd door zaken die men niet graag heeft. En het Vuur is omringd door de zaken die men heel graag heeft (de lusten).[52] Als een moslim iets overkomt, wordt hij opgezocht door familie en vrienden, zij tonen medeleven, wensen het beste en troosten hem op deze manier.

Men raakt ongetwijfeld teleurgesteld bij ongewenste situaties, maar achteraf probeert men dit te begrijpen; wat is de oorzaak of de reden hiervan?[53] De gelovigen met een sterke ‘imaan’ weten dat alles een reden heeft. Wat ons vandaag negatief lijkt, kan het morgen eigenlijk iets positiefs zijn. Wat ons vandaag rampzalig lijkt, kan morgen weer anders voorkomen. De Arabieren zeggen (zeiden): “Al wie hoopt op een lang verblijf, laat hem zichzelf aan rampspoeden gewennen”[54] Door hetgeen wat men overkomt, denkt men meer na over zijn ‘rol’ in het leven. Alles wat ons overkomt, is meestal door ons eigen toedoen.[55] Iemand met een dergelijke gedachtegang zal snel overschakelen tot zelfreflectie en zal zijn fouten proberen te herstellen of zijn tekortkomingen proberen aan te vullen. Troost geeft geestelijke support, doet het negatief denken over anderen verminderen en geeft feedback over zijn eigen gedrag.

3.4          Remedies voor zelftroost of verzorging

Het is vanzelfsprekend dat de detentie pijn met zich kan meebrengen. Voor sommigen is de detentie de groot ellende en onheil. Maar volgens de Koran en de profeet (vzmh) is onheil en ellende hoe pijnlijk het ook is, niet onverdraagbaar.[56] Er zijn altijd remedies voor. Bezorgt de persoon zelf verlichting tegen lijden in moeilijke tijden, zoals die van het detentieleven, noemen wij dat zelftroost bij detentie. Hieronder bespreken wij enkele counselingsremedies, die wij denken dat ze belangrijk kunnen zijn voor de moslim gedetineerden:

  • Positief denken en optimist blijven
  • Bereidheid tot de waardering van Allah (cc)
  • Het weten dat alles van Allah (cc) is
  • De liefde voor en omwille van Allah (cc)
  • Denken aan zieken, dood en graf
  • Weten dat alles tijdelijk is
  • Eigen situatie vergelijken met die van anderen
  • Moeraqaba
  • Vertrouwen in het plan van Allah (cc)
  • Beheersen van woede
  • Geduldig zijn

Deze middelen of remedies komen uit de Islamitische traditie van counseling, die meestal door de Koran en de Profeet (vzmh) aanbevolen worden. Dit zijn niet alleen bedoeld voor mensen die in detentie zitten, maar ook voor iedere moslim die lijdt onder allerlei andere problemen. Na een rare belevenis (probleem) zoals onheil, ziekte, ellende, vastzitten, detentie, enz. bestaat een behoefte aan iets plezierigs (remedies) om het negatieve effect van rare belevenis te verlichten of ongedaan te maken. Men kan bijvoorbeeld een onheil (probleem) meemaken, maar zal daarna weer iets plezierigs (remedie) beleven dat de onheil doet vergeten. Op die manier zal hij de pijn verzachten[57].

3.4.1          Positief denken en optimist blijven

In paragraaf 2.2.3. hebben wij over de zin van wanhoop en hoop al gesproken Hoop is een bron van positief denken. Koran zegt: "Voel je niet vernederd en treur niet; jullie zijn de winnaars, indien jullie (ware) gelovigen zijn." [58]  Er is dus altijd hoop. Dit is al zelf genoeg om over de toekomst positief te denken en optimist te zijn.

Vanwege de wereldse ellende kan men de zware last van dit leven dragen en zijn gedachten zuiveren met hoop. Echter, hoop is geen passieve toestand maar het is een actieve toestand. Daarom is er inspanning nodig om problemen op te lossen. Het leven is verweven door oorzaken. De Schepper van de oorzaken zal zeker, mits de mens zich inspant voor uitweg, de oplossingen laten scheppen. Hoop lijkt op de zon. Wanneer de zon opkomt, kan de duisternis zich niet tegen het licht verzetten. Het is verdoemd om te verdwijnen. Zoals licht duisternis laat verdwijnen is ook de wanhoop veroordeelt om te verdwijnen als er hoop begint de groeien. Geloofsovertuiging schept een veilige ruimte waarin de hoop opnieuw gekweekt wordt of al bestaande hoop versterkt wordt.

Khayir inschaAllah! …zeggen de Moslims. Door ‘ook dit zal wel een nut hebben’ te zeggen kan men een bevrijdend gevoel krijgen. Uiteraard, alles wat we beleven en meemaken, is door toedoen van onze handelingen, aldus de Koran[59]. Soms kan het tegenovergestelde voortkomen van wat we gewild hebben. Niet alles wat we willen, is ten gunste van ons. Misschien heeft Allah (cc) juist het goede, als het ware, gestopt in wat het ons het kwade lijkt te zijn, en wellicht toetst Allah (cc) ons. Allah (cc) zou ons iets duidelijk willen maken of beschermt Hij ons juist van het kwade die wij niet kennen. Misschien wilt Allah (cc) ons juist beteugelen of wilt hij ons aan het denken zetten. In een omgeving zoals detentie is er tenslotte genoeg tijd voor zelf reflectie, toekomst plannen maken en nadenken over het leven. Daar maken de meeste moslim gedetineerden ook gebruik van.[60]

Hasbunallahoe we ni’me’l-wekiel”. Dat betekent: “Allah (cc) is genoeg voor jou.”[61]  Dit Koraanvers, een geestelijke medicijn, verandert de positie van de moslim van angst tot moed (dapperheid), van somberheid tot optimisme. In de buik van een vis heeft Yoenoes (as) gezegd: “Er is geen God dan U, Heilig Bent U: voor waar, ik behoorde tot de onrechtvaardigen.”[62] Allah (cc) vergeeft diegenen die voor hun eigen daden vergiffenis vragen. “Allah heeft hem geaccepteerd en hem gered uit alle ellende. Allah kan de andere moslim ook redden uit ellende.”[63] Het is een soort vlucht voor degenen die Allah (cc) asiel aanvragen om altijd optimist te blijven.

3.4.2          Bereidheid tot de waardering van Allah (cc)

Islam leert de gelovigen dat het ondergaan van bepaalde beproevingen normaal is en dat zij zich ervan overtuigd zijn om er goed mee om te gaan. Men moet geduldig zijn, de beslissing van Allah (cc) aanvaarden met tevredenheid, zonder radeloos te worden. De ware moslim is degene, die met een standvastig hart de moeilijkheden verdraagt, met een onwrikbare zekerheid en geduld, zonder te zeggen van een woord dat Allah (cc) woedend maakt, zoals sommige mensen: “Waarom overkomt deze tegenspoed mij alleen en niet al de anderen?”[64]

Het kan zijn dat de gelovigen tegen zin hebben in iets terwijl het voor hen goed is en het kan zijn dat de gelovigen iets behagen terwijl het voor hen slecht is. Allah weet het en maar de mensen weten het niet zeker. [65]  Volgens een hadith haalt Allah (cc) een aanbidder uit deze wereld totdat hem khayr (het goede) is gegeven. Bijvoorbeeld; Hij geeft ziekte aan zijn lichaam in plaats van zijn zonden. [66]

Allah (cc) zegt: “Weet dan dat het wereldse leven niet anders dan spel, ijdel vermaak, en pracht en praal en opschepperij tussen jullie en onderlinge wedijver ter vermeerdering van bezettingen en kinderen..”[67]  Het betekent, dat het leven ernstig opgevat en niet aan vermaak en aardse genoten gewijd, maar nuttig besteed moet worden. Helaas zien wij dat de meeste mannen en vrouwen in de beschaafde samenlevingen van dit Koran vers weinig benutten. Als we kijken tot de factoren[68] die stress en narigheid veroorzaken bij deze mensen die onder problemen van het dagelijks leven voortdurend lijden, dan ontdekken we dat ze een problematische relatie met zijn Heer hebben. Hun probleem schuilt in het feit dat zij niet met tevredenheid het decreet van Allah (cc) aanvaarden. Of zich daar niet bij neerleggen, of zich niet aanpassen aan nieuwe situaties, waarmee zij te maken krijgen na een tegenspoed. De moeilijkheid om zich aan te passen treft vooral de mensen die een zwak geloof hebben.

3.4.3          Het weten dat alles van Allah (cc) is

Elk probleem heeft een oplossing, als er geen oplossing is dan is het geen probleem maar een feit. Volgens Koran hoort alles wat in hemel en op de aard bevindt, bij Allah (cc). “Van Allah is het koninkrijk der hemelen en der aarde. Hij vergeeft en straft wie Hij wil. En Allah is Vergevensgezind, Genadevol.”[69] Met de gedachte dat alles van Hem afkomst is en weer naar Hem terug keert, hebben de moslims naar wegen gezocht om de wereldse daden om te zetten in de Goddelijke zegeningen. “Hij is het, Die alles, wat op aarde is, voor u schiep: daarna wendde Hij Zich tot de hemel en vervolmaakte deze tot zeven hemelen, want Hij heeft kennis van alle dingen.”[70]

Uit deze Koran verzen leren wij dat het lijden zelf, zoals detentie, een inspiratiebron kan zijn voor trooststelling tegen dat lijden. Het herinnert ons eraan dat onze krachten niet onbegrensd zijn, en dat alles door een bovenaardse ‘kracht’ wordt geleidt. Onze krachten, bewegingen, activiteiten zullen ergens ophouden en wij zullen altijd afhankelijk zijn van een oneindige kracht. Dit is de kracht van Allah (cc). Iemand met geloof (imaan) legt zich neer bij deze bovenaardse ‘kracht’ en zoekt bij deze kracht zijn bescherming. Een ieder die vanuit dit perspectief aankijkt, zal geloven in de waardering van Allah (cc) en zal zich getroost voelen. Door zijn geloof zal hij zijn hoop krijgen en de innerlijke rust vinden.

3.4.4          De liefde voor en omwille van Allah (cc)

Het kerndoel van het menselijke leven kan zo samengevat worden: “leven voor Allah (cc) en geven voor Allah (cc)”. Alles begint met Zijn naam en Liefde. De mens, zelf met zijn bestaan, verwijst elke minuut naar deze Liefde (Hubboellah).

Voordat we gaan beginnen met iets nieuws beginnen, spreken wij de basmala. Het menselijke betoog van liefde als een herhaald dzikr wordt, dag en nacht, stuk voor stuk, gecultiveerd met basmala. Het doen en laten in de naam van Allah (cc), beter gezegd voor de liefde van Allah (cc), het goede doen en adviseren om te doen en van het slechte afstand te nemen en het af te raden. Alles in het leven inclusief gebeden, wordt uitgevoerd omwille van Allah (cc) en voor de liefde voor Allah (cc).

In de Koran wordt gezegd: “Zeg: "Mijn gebed en mijn offer, mijn leven en mijn dood zijn gewijd aan Allah, de Heer der Werelden."[71]

Een goede handeling, al is het zo klein als een korreltje zand, die uitgevoerd wordt in de richting van de medemens en de omgeving, wordt in beschouwing genomen, als het gedaan is omwille van liefde voor God. Want iets goeds doen aan de schepselen van Allah (cc), betekent automatisch goed doen voor Allah (cc). Van het gedane goeds, zal geen beloning van de betrokkene mens verwacht worden, maar slechts van Allah (cc). Het is een handeling zonder er iets voor terug te verwachten.

De uitstraling van deze liefde, is te merken op het gedrag en de handelingen van de mens. Wanneer de Goddelijke liefde binnen treedt, verlaten alle kwade gedachten en slechtheden het hart van de mens. Als dit niet gebeurt: het hart nog steeds gewetenloos, dan is er nog geen sprake van Goddelijke liefde, maar wel van een neppe liefde. Slechts de ware liefhebbers voor God, kunnen, in de naam van Hem, de goede dingen verrichten, zonder iets terug van hem verwachten.[72]

3.4.5          Denken aan zieken, dood en graf

Het leven bestaat niet alleen uit vreugdevolle en gelukkige gebeurtenissen; in tegendeel het is zowel vreugde als leed, geluk en verdriet, gemak en ontbering, lachen en huilen.[73] Als een moslim zijn zieke broeder bezoekt, vervult hij zijn plicht. In Islam is bezoeken aan zieken verplicht voor degenen die daar gelegenheid voor hebben.

Door te denken aan zieken, dood en graaf ervaart hij spirituele vreugde en bevrediging, die niemand zich kan voelen, behalve degenen die deze hadith werkelijk begrijpen, waarin de schoonheid, goedheid en zegening beschreven wordt, die in dergelijke bezoeken verborgen zijn.[74]

3.4.6          Weten dat alles tijdelijk is

Het leven en alle voorzieningen in het leven zijn tekeningen van een Schepper. In alle wezens en dingen zijn er zichtbare en onzichtbare verwijzingen richting een Schepper. De mens kan met zijn verstand de Schepper wel vinden en met behulp van de Profeten leren hoe hij kan dienen en tot Hem bidden.

Het leven is mooi, maar het leven in hiernamaals (Achira) is nog mooier. Want daar heb je geen ellende en nare ervaringen. In dit leven mag men gebruik maken van de aardse voorzieningen, maar hij mag ze niet verspillen. In het leven zijn er goede en slechte dingen. Met zijn verstand en Goddelijke voorschriften kan men erachter komen wat het goede en het slechte is. Hoe men zich van de slechte daden af kan houden en hoe men zich in goede daden en gewoontes kan verdiepen. Het leven is blijvend. Op een dag zal, net als andere wezens, zijn bestaan eindegen. Het leven is een akker waarin gezaaid wordt. Want alles in het leven is een tentamen.

Wanneer de mensen zeker weten, dat bij Allah (cc) het leven op deze wereld geen waarde heeft, en dat men hierin beproefd zal worden, dan zal dit mensen helpen om geduld uit te oefenen en zullen zij misschien nog rustiger worden. Zij weten ook zeker dat alles tijdelijk is met betrekking tot wereldse zaken. Zoals eerder hebben wij al gezegd, “Al wie hoopt op een lang verblijft, laat hem zichzelf aan rampspoed gewennen.” zeggen de Arabieren.”[75]

3.4.7          Eigen situatie vergelijken met die van anderen

Men kan belanden in moeilijkheden; kan slechte en ongewenste situaties beleven. Maar men moet niet vergeten dat er altijd anderen kunnen zijn die het nog slechter hebben. Men kan dan zijn situatie voorzichtig vergelijken met degenen die het nog slechter hebben en op deze manier toch een troost vinden. Ondanks dat het erg vervelend is om in detentie te belanden, zijn er altijd veel slechtere situaties waarin men kan belanden. Men zou zich bij ziektes, ellende, pijn en bezittingen altijd moeten vergelijken met degene die het minder hebben, en bij kennis, moraliteit en deugdzaamheid zich vergelijken met degene die het beter hebben. Dit is de juiste manier.

De Profeet (vzmh) zegt:“(Wat betreft wereldse bezittingen) Vergelijk je zelf altijd met degene die het minder hebben en niet met degene die meer hebben. Om de waarde van de gegeven bezittingen te herkennen, is dit de enige juiste manier.” [76]  

Indien men zich met rijkere, gelukkigere mensen vergelijkt, zal hij de waarde van zijn eigen bezittingen niet herkennen; zal niet genoegen nemen met minder, en zal blijven streven raar meer. Maar als het doel niet wordt bereikt, schiet hij in stress en wordt ongelukkig. Maar als hij zijn wereldse bezittingen met minderen vergelijkt, zal hij dankbaar zijn met wat hij al heeft en neem daarmee genoegen. Door vrede te hebben met zichzelf, zal hij niet in stress raken.

De mensen moeten naar de gunsten kijken, die zij nog steeds hebben, en die Allah (cc) ze hebben laten behouden. Hoeveel gunsten heeft Hij ze laten behouden, het geloof, hun verstand, hun gehoor, hun zicht, hun mogelijkheid tot praten en nog talrijke andere gunsten en hoeveel slechts heeft Hij niet van hen weggehouden. Hij hoeft niet teleurgesteld te zijn met wat hij nog niet bereikt heeft. Hij moet blij zijn met wat hij in zijn handen heeft. Hij moet genoegen nemen met wat hij al heeft, en hoeft er niet meer zorgen over te maken. Als je wil weten hoe groot de gunst is, die Allah (cc) je gegeven heeft, sluit je ogen dan, zegt een kennis. Pas dan besef je heel goed hoe belangrijk je ogen zijn, en merk je dat je grote gunst hebt dat je kan zien. Hij bedoelt hiermee dat de gunst van het gezichtsvermogen enorm is.

3.4.8          Moeraqaba

De moslim gedetineerden zijn gevraagd[77] van een effect van moeraqaba op hun detentiebeleving. Wat voelt u zich als u denkt dat alles onder de controle Allah is? Meeste gedetineerden gaven antwoorden als: verantwoordelijkheidsgevoel, gevoel van belemmering tegen slechte daden, en hoopgevend gevoel.

Moeraqaba is een soefi term die angst, inspecteren, waken, zorgen, controleren, kijken naar je innerlijke wereld, worden in trance, denken van het doel te allen tijde, kijken naar Allah met het hart te allen tijde, de ziel onder controle houden om het hart te beschermen tegen slechte daden, weten dat God weet elke staat van een persoon, ontslaan van alles van je geest en staan klaar om inspiratie te ontvangen van Allah door knielen en sluiten van de ogen. Moeraqaba in de echte beleving betekent het verkrijgen van de gewoonte van het aanbidden van Allah (cc) alsof je Hem ziet omdat onze Lords zegt: "Allah houdt de wacht over alle dingen" [78] Er is een verwijzing naar moeraqaba in de hadith van Jibril. Jibril zei tegen Profeet (vzmh); "Vertel mij over 'ihsaan'." De Boodschapper van Allah (cc) zei: "Ihsaan betekent Allah aanbidden alsof je Hem ziet. Zelfs als je Hem niet ziet, ziet Hij je." Jibril: "Wat je hebt gezegd is waar."[79] Over moeraqaba kunnen nog het volgende gezegd worden:

Het is de wetenschap van de meditatie van soefi traditie, volgens hen, men leeft tussen vrees en hoop, dat wil zeggen dat de moeraqaba van gewone mensen de vrees voor Allah (cc) betekent, en de moeraqaba van de voorname mensen is hoop.

Het vormt de basis van elke goede daad en het is gerelateerd aan alle fasen van het leven. Dankzij moeraqaba, waar men het verleden evalueert en de situatie waarin hij zich bevindt, corrigeert, is men altijd op de juiste weg; hij controleert zijn hart grondig in zijn betrekkingen met de Heer en hij vergeet nooit over Hem; hij weet dat Allah hem altijd kijkt en is zeer dicht bij hem, dat Hij ziet wat hij doet en hoort wat hij zegt. Zo wordt hij een handig persoon voor zichzelf en voor de samenleving; hij wordt gelukkig in zowel deze wereld als het hiernamaals. Dankzij moeraqaba controleert en bewaakt hij zijn eigen gedachten en verlangens.

Het is de meest krachtige methode van spirituele bezinning, waardoor de mens is in staat om informatie over de oorspronkelijke kennis van zijn ego, zelf, of ziel te winnen. Na het behalen van die kennis, kan iedereen toegang krijgen om zijn ego of zijn te controleren. De belangrijkste doelstelling van moeraqaba is om de spirituele mysteries van het Zelf en het heelal te begrijpen en een eeuwig leven in eenheid te ervaren met God. Men zegt: La-e-laha il Lallah (er is niets te aanbidden dan Allah (cc)).

Het verbetert het menselijk geheugen, mentale concentratie en het vergroten van spirituele energie in individu. Het kan je helpen om paranormale vermogens zoals buitenzintuiglijke waarneming en helderziendheid zo goed te ontwikkelen, dit gebeurt door te focussen en afstemmen op de spirituele begeleider om de overdracht van de spirituele kennis van begeleider op leerling mogelijk maken.

3.4.9          Gedenken van Allah (cc)

Gedenken van Allah (dzikr) of herdenking naar Allah toe is binnen de spirituele beleving van moslims belangrijkste vorm van Islamitische meditatie. Deze belevingswijze bestaat uit een religieus ritueel waarbij een woord of korte zin wordt herhaald. Op elk moment van de dag kan dit zowel individueel als gezamenlijk uitgevoerd worden. Vaak voeren veel moslims, voor of na hun dagelijkse gebed, met een korte vorm van deze uit. Dit is een vrijwillige bezinning.

Het leven bestaat uit beproevingen. Het gaat er om hoe wij ons profileren in verschillende situaties. De ware moslim die niet alleen met zijn tong aangeeft, dat hij gelooft, maar zich met hart en ziel aan Allah (cc) heeft overgegeven, zal altijd zijn toevlucht bij Allah (cc) zoeken. Hij zal altijd met nederigheid de deur van zijn Schepper kloppen.

Allah spreekt in de Koran over de gelovige mensen die Hem gedenken en belooft hen vergeving en een geweldige beloning. Allah zegt in de Koran: … en de mannen die Allah veelvuldig gedenken en de vrouwen die gedenken: Allah heeft voor hen vergeving bereid en een geweldige beloning.[80]

De Profeet (vzmh) zei over dzikr: “De vergelijking van degene die Zijn Heer gedenkt en degene die zijn Heer niet gedenkt, is als de vergelijking van de levende en de dode.”[81]

Wie gedenkt Allah (cc) bij een zegening, gedenkt Allah hem bij moeilijke en slechte tijden. Allah (cc) zegt: “Gedenkt Mij daarom en Ik zal u gedenken en weest Mij dankbaar en weest Mij niet ondankbaar. O, jullie die geloven, zoekt hulp met geduld en gebed; voorzeker, Allah is met de geduldigen.”[82]

Profeet (vzmh) zegt: “Wie de steun van Allah tijdens moeilijke periodes wilt, moet smeekbeden doen tijdens goede periodes. De gebeden tijdens goede tijden zijn geliefd bij Allah.” [83] Op gezag van Aboe Hoerairah (ra) die het van de Profeet (vzmh) gehoord heeft, die zei: “Allah de Almachtige zegt: “Ik ben zoals Mijn dienaar verwacht dat Ik ben. Ik ben bij hem als hij Mijn noemt. Als hij Mij in zichzelf noemt, dan noem ik hem Mijzelf, als hij Mij in een gemeenschap noemt, dan noem ik hem in een gemeenschap die beter is. En als hij zich een handbreedte naar Mij toe wendt, dan wend Ik Mij een armlengte naar hem toe, en als hij zich een armlengte naar Mij toe wendt, dan wend Ik Mij met de lengte van uitgespreide armen naar hem toe, en als hij naar Mij toe komt lopen dan kom Ik naar hem toe rennen.” [84]

Allah (cc) zegt in de Koran: O jullie die geloven, gedenkt Allah veelvuldig![85] En in een ander vers zegt Hij: En gedenk jouw Heer in jezelf, met nederigheid en vrees, en zonder luidruchtigheid van woorden, in de ochtend en in de avond en behoor niet tot de achtelozen.[86] Hij maakt ons in dit vers kenbaar op welke wijze wij dzikr dienen te verrichten: in onszelf, met nederigheid en vrees voor Allah, zonder luidruchtigheid en zonder achteloosheid. Hij roept ons op om Hem in de ochtend en in de avond te gedenken. Als wij er dus gehoor aan geven en dzikr verrichten, want dan zal Hij ons ook gedenken: Gedenk Mij daarom, dan zal Ik jullie gedenken en wees Mij dankbaar en wees Mij niet ondankbaar.[87]

De Koran roept op om God vaak met Zijn Namen aan te roepen[88]. Vaak gebruiken moslims een tasbeeh als hulpmiddel om deze Namen te noemen. De tasbeeh wordt vaak gemaakt uit hout maar er zijn ook kransen uit olijfpitten, ivoor, parels, glas en plastic. Vaak bestaat een tasbeeh uit 33 of 99 kralen. Er zijn echter ook kransen die uit 11, 100 of 1000 kralen bestaan. Men kan dus 33 maal soebhan Allah (verheven is God, God zij geprezen), gevolgd door 33 maal al-hamdoe-lillah (alle lof zij God) en besluiten met 33 maal Allahu akbar (God is de grootste). Dit wordt gedurende een vast aantal keer of gedurende een vastgestelde tijd herhaald.

Dzikr kan worden uitgevoerd op verschillende wijzen. De meest voorkomende vormen zijn: 1) Dagelijks en individueel na minimaal twee van de vijf dagelijkse gebeden, 2) Gecontroleerde aandacht voor lichaam en ademhaling, bijvoorbeeld het uitspreken bij de inademing van “Er bestaat geen andere godheid” en bij de uitademing van “dan God”, 3) Gemeenschappelijke dzikr, meestal op donderdagavond. Volgens een Hadith heeft Profeet (vzmh) ook gezegd om je tong bevochtigd te laten zijn met de herinnering van God, waarmee de uitspraak van Gods Namen wordt benadrukt. De beste dzikr zou volgens een overlevering het eerste gedeelte van de shahadah zijn.

Voor de moslim gedetineerden is dzikr een goede zaak tegen eenzaamheid en onrust, want gedenken van Allah verdient hulp van Allah (cc).[89] Meesten van hen doen aan zikr en tasbeeh spontaan.[90]. Enkele moslim gedetineerden doen het regelmatig. Diegenen die regelmatig aan Allah (cc) gedenken, voelen zich rustig en niet eenzaam, en volgens hen worden hun innerlijke krachten versterkt[91].

3.4.10      Vertrouwen in het plan van Allah (cc)

De moslim gedetineerden zijn gevraagd[92] van de term tawakkoel en een effect ervan op hun detentiebeleving. Hun antwoorden zijn. Altijd met Allah rekening houden,. vertrouwen in Allah en verwachten zijn hulp. Het komt tegen stress, Het versterkt zijn hoop, en zijn geduld. Het geeft innerlijke kracht.

Volgens de Koran moet elke moslim vertrouwen in het plan van Allah (cc). Hij moet altijd terug vallen op Hem in elke situatie[93]. Het is zo dat degene op Hem terugvalt, zal Allah (cc) hem volstaan.

Het vertrouwen in God’s plan (tawakkoel) is een van de manieren waarop de dienaar de hinder van wat hij niet aan kan, kan verdragen. De hinder kan veroorzaakt zijn door de anderen, door hun onrechtvaardigheid en agressie. En degene door Allah (cc) beschermd en behoud wordt, kan niet het mikpunt van zijn vijand zijn, hem geen kwaad kan doen buiten de onvermijdelijke hinder zoals de warmte, de kou, de honger en de dorst. Maar hem schaden zoals hij het verlangt, daar zal hij nooit in slagen. Echter, het verschil is groot. Een nadeel die op het zicht een hinder lijkt voor zijn persoon, zelfs al schaadt het zijn ziel en maakt dit nadeel hem ongelukkig. Een oude devoot[94] heeft gezegd: “God heeft voor iedere daad een beloning ingesteld van dezelfde waarde. Zo heeft Hij (cc) als beloning, voor degene die op Hem (cc) terugvalt, instelde te voldoen, door zichzelf voor Zijn dienaren en Allah (cc) volstaat aan aanbidder die op Hem terugvalt.”[95]

Voorwaar, de bescherming van Allah is het sterkst. Geen vijand kan tegen hem slagen. We kunnen wel zien hoe Allah (cc) de eerlijke gelovigen beschermt en hoe Hij (cc) met degenen is die goed doen.[96]

3.4.11      Beheersen van woede

In detentie is het essentieel om je woede te beheersen. Woede kan een erg destructieve emoties zijn als het niet wordt gecontroleerd. Boosheid inhouden is een belangrijke preventie.

Sommige gedetineerden worden snel boos. Bij een kleine provocatie lijken zij te exploderen, dingen te breken, weg te gooien, te vloeken of te dreigen met vechten. Het is namelijk strafbaar dat de gedetineerde zichzelf of anderen schaadt. Als hij zichzelf of anderen schaadt, krijgt hij de isolatiestraf, bekend als ISO-straf, waardoor het recht van een gedetineerde gedurende zijn verblijf wordt ontnomen m.b.t. van zijn afdeling. In detentie zijn er talloze redenen voor boosheid; het kan jegens zichzelf, andere gedetineerden of het personeel zijn. Het cultuurverschil of verschil in karakters kan een reden zijn dat celgenoten niet met elkaar kunnen opschieten. Soms is een klein reden voor een gedetineerde genoeg om in stres te belanden, en om er een vechtpartij uit te lokken. Hetzelfde geldt ook op de afdeling. Redenen voor boosheid dat uitmondt tot een vechtpartij kunnen zijn: de rij in de keuken, meningsverschil tijdens sport, wachttijd van de telefoon, vervelende oogcontact etc. Ook boosheid op het personeel komt vaak voor. Volgens sommige gedetineerden komt het voor dat zij door het personeel respectloos worden behandeld. Zij kunnen niet hun rechten volledig krijgen. Zij krijgen racistische opmerkingen te horen. Zij voelen zich soms dat zij vernederd worden door het personeel. Dit zorgt alleen ervoor dat de gedetineerden agressief reageren.

Terecht of onterecht kunnen zij boos op anderen worden. Men blijft zich afvragen op welke manier de gedetineerden af kunnen komen van deze zwakheid en dit duivelachtige vuur doven? Onterecht en onnodig boos worden is iets dat afkomstig is van de Satan. Alleen Allah (cc) weet hoeveel kwaad en zonde voortkomt uit deze slechte eigenschap. Dat is dan ook de reden dat Islam veel zegt over negatieve aspecten van dit slechte gedrag. En in de soennah zijn verschillende remedies vermeld om dit probleem op te lossen en de schade zo veel mogelijk te beperken. [97]

Woede is één van de kwade influisteringen van de verachtelijke Satan. Dit leidt tot vele krachten en tragediën, waarvan alleen Allah (cc) de volledige omvang kent. Hoe kan men zich boosheid niet laten escaleren? Hieronder zijn bijzonder goede tips om te leren hoe een moslim zijn woede onder controle kan houden (de woede management):

Het zoeken van toevlucht bij Allah tegen de satan. Soelaymaan Ibn Sard heeft gezegd: 'Ik zat bij de Profeet (vzmh) en er waren twee mannen die elkaar aan het uitschelden waren. Het gezicht van een van hen werd rood en de aderen in zijn nek waren opgezet. De Profeet (vzmh) zei: "Ik ken een zin die ervoor zorgt dat, als hij die zou zeggen, hetgeen hem overkomt, (d.w.z. boosheid) hem zou verlaten. Als hij zegt: 'A'oedoe billaahi minasj Shaytaani razjiem'-Ik zoek toevlucht bij Allah, tegen de Satan-, hiermee zou hetgeen hem overkomt hem verlaten." [98]

Blijven zwijgen. De Boodschapper (vzmh) van Allah (cc) heeft gezegd: "Als iemand van jullie boos wordt, laat hem dan zwijgen."[99]  Dit omdat degene die woedend is zichzelf niet langer onder controle heeft en hierdoor zelfs de verkeerde en slechte woorden gebruik maken, vervloeken en grof taalgebruik wat voor vijandigheid met anderen zorgt, kan uitspreken. Het zwijgen is de manier en oplossing en deze kwaden te voorkomen.

Niet gaan bewegen, blijven stilzitten. Een van de voordelen van dit profetische advies, is dat het ervoor zorgt dat een persoon wordt behoed tegen het verliezen van controle van boosheid, waardoor de mensen iets geks kunnen doen. Een boze persoon kan anderen pesten, slaan, vervloeken, schade aanrichten, de orde wanorde maken. Zulke mensen kunnen ook zelf doden, zelfs schade aanrichten of eigendom vernielen (ect.) Het is daarom minder aannemelijk dat een persoon die gaat zitten zal uitbarsten van boosheid of woede, en het gaan liggen, maakt het zelfs nog minder aannemelijk dat een persoon iets roekeloos of schadelijk zal doen.

Opvolgen van het advies van de Profeet (vzmh). Aboe Hoerayrah (ra) heeft vertaald: Een man tegen de Profeet (vzmh) zei: "Adviseer mij". Hij (vzmh) antwoordde: "Word niet boos." De man herhaalde zijn vraag meerdere keren, en iedere keer antwoordde de Profeet (vzmh) met: "Word niet boos." [100] 

Kennis hebben van de hoge positie en het onderscheid dat wordt toegekend aan degene die zichzelf in de hand houdt. De Profeet (vzmh) heeft gezegd: "De sterke persoon is niet degene die andere op de grond kan gooien; de sterke persoon is degene die zichzelf onder controle kan houden, wanneer hij boos is." [101]

In geval van woede het voorbeeld van de Profeet (vzmh) volgen. De moslims dienen de boodschapper van Allah (vzmh) te volgen om hun boosheid te bewaren omwille van Allah (cc). Dit is enige boosheid die eerbiedwaardig is. De Boodschap van Allah (cc) kan soms boos zijn als de wet van Islam werd overtreed. [102]

Weten dat het onderdrukken van boosheid een van de tekenen van God vrees/ vroomheid (taqwa) is. Allah (cc) bepaalt, in zijn Boek, mensen die geprezen moeten zijn, en de profeet heeft hen geprezen. Een van hun kenmerken is dat zij “… uitgeven in voorspoed en in tegenspoed, en de weelde inhouden en vergevers van de mensen zijn. En Allah houdt van de weldoeners.” [103]  Dit zijn de mensen met goede eigenschappen. Allah (cc) heeft de mensen genoemd, die door anderen bewonderd worden en waarop mensen graag willen lijken. Een andere eigenschap van hen is dat “… wanneer zij boos zijn, den vergeven ze.” [104]

Ergens anders aandacht aan schenken wanneer men eraan wordt herinnerd. Boosheid is iets natuurlijk wat in verschillende mate voorkomt bij mensen. Het kan voor de ene persoon erg moeilijk zijn om niet boos te worden terwijl voor een oprecht persoon juist het tegenoverstelde geldt. Wanneer hij boos wordt en herinnerd wordt aan Allah (cc), dan zal hij binnen de grenzen blijven die Hij heeft vastgesteld.[105] In dit geval herinneren sommigen dat zij moslims zijn en hun woede moeten inhouden. Ondanks dat zij in hun gelijk staan, nemen zij een stap terug door geen vechtpartij uit te lokken. Zij overwinnen hun woede en voorkomen dat er een onrustige sfeer ontstaat.

Wanneer de moslim gedetineerden boos zijn op iets of iemand, denken zij wel eens de adviezen van de profeet (vzmh) op te volgen.[106]  Zij vertellen dat zij ook gebruik maken van andere remedies tegen boosheid, zoals: vertrekken naar ergens anders, woedoe (voorbereiden wassen) doen, water drinken, toevlucht vragen bij Allah (cc), proberen geduld te sparen, Koran reciteren en smeekbede lezen, proberen geen antwoord te geven. Ook uit mijn eigen ervaring zeg ik dat grotendeels van de moslim gedetineerden zich aan de Islamitische regels over de boosheid houden. Zij zijn er van bewust wat de gevolgen kunnen zijn van de boosheid en houden zich aan de adviezen van de profeet. Ook weten zij dat boosheid een val is van de duivel. Allah (cc) geeft weer dat volwassen gelovigen hun boosheid goed kunnen onderdrukken. [107]

3.4.12      Geduldig zijn

Iedere gedetineerde heeft zijn eigen detentiesituatie. In wat voor een detentiesituatie men zich bevindt, is er altijd een uitweg, indien men de situatie, met geduld en hoop, toenadert. [108] Om het lijden te doen verdwijnen, moet je geduldig zijn en je onderwerpen aan Allah's wil. God zal hierbij de Heer van leven en dood zijn. Mensen zullen met verschillende falen en opstaan beproefd worden. Het is meegegeven met het leven. Dat hoort bij het leven.[109] De gebeurtenissen die we tegenkomen vinden plaats in het verlengde van het levenstentamen.[110] Echter er wordt in de Koran gezegd dat alle beproevingen niet boven de macht (capaciteit) van de mensen zijn. Dit houdt in dat mensen die de deugd bezitten, kunnen zich verzetten tegen alle tegenslagen en tegen moeilijkheden in het leven.

Vanwege hun tekortkomingen en zwakheden kunnen de mensen niet altijd het rechte pad wandelen en niet altijd hun beste doen. Hen nodigt de Koran uit om met sabr (geduld) hulp te zoeken.[111] Sabr is een van de grootste deugden binnen de Islam.[112] Sabr is een van de basis eigenschappen van moslims nobele geloof en een van de belangrijkste goede manieren die diep verankerd is in het leven van de gehele mensheid. Het is een begrip en verwijst naar een lofwaardige deugd. Sabr is een Goddelijke en rationeel verwachte houding. Het verwijst absoluut niet naar een passieve houding, integendeel het verwijst naar een actieve houding. Sabr is een verzet, een verzet tegen desoriëntatie, woede, ongeluk, demotivatie, depressie, hopeloosheid, machteloosheid, eenzaamheid en tegen contingentie ervaringen. Sabr vormt de helft van het geloof. Het geloof bestaat uit twee componenten. Dat zijn sabr en shukr (dankbaarheid). In de Koran wordt dit geuit met het vers “…Daarin zijn voorzeker tekenen voor ieder die geduldig en dankbaar is.” [113] 

Volgens deze hadith: “Sabr, drie soorten: sabr tijdens gebeurtenissen, sabr in dienst tegenover Allah en sabr tegenover niet zondigen.[114] , zijn er drie soorten van.

  1. Sabr ten opzichte van Allah (cc) betekent dat men zich aan de geboden en verboden van Allah (cc) houdt. Om dit te kunnen verwezenlijken moet men de wereldse verleidingen weerstaan.
  2. Sabr ten opzichte van jezelf houdt in dat men zich onthoudt van de verboden die zowel door Allah opgelegd zijn als door het weldenkend verstand. Het bieden van weerstand tegen illegale praktijken of wensen van je ego of intomen van zulke wensen. Afstand kunnen houden van de gevaarzonen helpt mensen om zich van de verboden dingen te onthouden.
  3. Sabr ten opzichte van gebeurtenissen: met gebeurtenissen wordt bedoeld, alle fenomenen die plaats vinden in het leven van de mens. De ervaringen kunnen variëren van pijn tot vreugde. Sabr moet ervoor zorgen dat mensen in beide gevallen de gouden middenweg nemen. Overdreven vreugde is ook ongezond net zo als zich helemaal overgeven aan uitzichtloosheid of aan pijn.

Sabr wordt ook op andere manieren uitgedrukt:

  1. Bewaren van de juiste houding bij tegenslagen,
  2. Voortdurend standvastig blijven bij allerlei gebeurtenissen zonder enige verzwakking.
  3. Leven zonder toegeving aan de eigen lichamelijke verlangens en impulsen.

Geduld is een vermogen voor uitnodiging tot het Paradijs. Het is een vermogen voor de opoffering van alles, zelf eigen ziel, zelfs geliefden, voor de zaak van de Ware Geliefde Ene.[115]

Koran heeft de geduld meer dan zeventig keer verwoord en hij heeft geduld een soort middel gemaakt tot Goddelijke beloning. Het wordt innerlijke kracht genoemd. Het wordt ook als een van de wegen tot de liefde van Allah (cc) gezien. Want Allah (cc) houdt van mensen die met geduld hun handelingen en daden verrichten. [116] Allah (cc) prijst de mensen die sabr tonen en heeft hen met deugdelijke predicaten bekleed. [117]

Sabr is het belangrijke middel van de mens tegen allerlei gebeurtenissen en tegen ongunstige omstandigheden. Geduld geeft inzicht en kracht, hoop en troost. Geduld levert veel goede daden op en helpt de pijn van de gebeurtenissen te verlichten of helemaal weg te krijgen.

Geduld helpt ook de gedetineerden om zijn deugden te ontwikkelen en te versterken in de moeilijke detentie periode.[118] Het adviseren van geduld levert altijd goede resultaten en een positieve indruk op de gedetineerden. Minder stress en het minder druk maken betekent minder problemen en minder zorgen op de detentiecentra. Aan hen is gevraagd[119] wat ze onder geduld verstaan? Hun antwoorden zijn verschillend. Zij kozen voor diverse opties. Iedereen bekeek het van hun eigen invalshoek. Zij zeiden onder andere dat geduld meer innerlijk kracht gaf, als een remedie tegen moeilijke of onheilspellende situaties. Dat het de boosheid vermindert en rust bewaart. Geduldig zijn maakt je trouwer aan Allah (cc). Door geduld kan je je beter controleren. Het geeft hoop. Allah geeft je meer welbehagen. Grotendeels zijn zij eens dat geduld positief en optimistisch werkt.

Hun antwoorden zijn indrukwekkend, want dit zijn antwoorden van diegenen die onder de moeilijke levensomstandigheden leiden. Het is makkelijker uitbuiten aan mensen geduld te adviseren dan zelf geduld te hebben. In een begeleidingsgesprek is begrijpen van iemands toestand niet eenvoudig, want wij, als geestelijk verzorger zijnde, zijn niet degenen die daar aan het lijden zijn. De begeleider dient eerst zelf in staat zijn om met sabr om te gaan, en dan proberen sabr op alle werkterreinen te cultiveren en te benutten. In tijden van moeilijkheden vergeten mensen geduld of weten niet meer hoe het toch mogelijk is om op zulke momenten geduld te hebben en te tonen.

Als er geen uitzicht en hoop is, weten mensen ook niet hoe zij zich uit deze situatie kunnen redden. Een helpende hand via de sabr zal zeker wonderen verrichten. Want dit geeft kracht, motiveert en activeert de mens, ontwikkeld het weerstand, maakt mensen enthousiast, geeft ambitie. De meeste gedetineerden zijn op de hoogte van de overlevering van de Profeet (vzmh) over geduld, namelijk: “… Niemand kan een grotere en betere gunst gegeven worden dan geduld” [120] Zij waarderen deze uitspraak en nemen in moeilijke situaties deze overlevering in acht. Dan zijn zij geduldig en proberen zich te houden aan het volgende gebod: “O, jullie die geloven, zoeken hulp met geduld en gebed; voorzeker, Allah is met de geduldigen.”[121]  Zij zijn ervan overtuigd dat deze hulp van Allah is gekomen en zal blijven komen.

Sommige moslim gedetineerden zeggen dat zij proberen te leren om geduldig te zijn door naar Ayyoeb en Yoesoef te kijken. Zij denken er ook aan dat het hier niet gaat om woorden maar om daden. Bij hen kun je duidelijk zien hoe geduldige moslim gedetineerden rustig, krachtig en met volle hoop blijven ten opzichte van lijden, stress en somberheid. Bij ongeduldige mensen zie je de uren dagen worden, en dagen worden weken. Zij maken zich meestal erg druk. Zij willen zo kort mogelijk de zaken zien aflopen. Volgens de islamitische geleerden hoeft men zich geen zorgen te maken als men met ramp, ziekte en lijden getroffen wordt. Men kan door middel van zijn geloof, de moeilijke dingen makkelijk maken. Moslim moet geduld hebben in het lijden en in ellende. Omdat, wie geduld toont tegen het lijden, kan een goddelijke beloning krijgen.

3.4.13      Ibadah

Het is vanzelfsprekend dat een moslim volgens de normen, waarden en geboden van zijn geloofsbeschouwing leeft. Het geloven in iets betekent dan ook dat deze normen en geboden worden nageleefd en gepraktiseerd in het dagelijkse leven. Dit is “ibadah” en tevens een bron van voorspoed. Om een goed leven te leiden heeft God mensen laten zien wat goed en kwaad is. Het praktiseren van de goede dingen geeft rust, en het praktiseren van de kwade geeft onrust. Het volbrengen van de plichten geeft een mens vreugde en voldoening. Het is duidelijk dat een moslim vrede zal vinden in het volbrengen van zijn taken jegens Allah. Het gebed is er om Allah te danken alsmede om een mens te behoeden van slechte gedragingen. Tevens is het een middel om vrede en geluk te verkrijgen in het leven.

Ibadah behoudt een moslim van de zonden, onrecht en al het slechte. Het houdt zijn ego in toom. Alle troostmiddelen, hetzij zelftroost remedies hetzij de geloofspraktijken, die in de interviews aan de orde komen, zijn, in feite, de verplichtingen van elke moslim. Moslims noemen deze verplichtingen zuilen van het geloof. Islam vraagt de moslims om deze verplichtingen op bepaalde manieren (rituelen) en tijdstippen uit te voeren. Dit is een vorm van aanbidding en tevens een manier om afstand te nemen van verkeerde zaken. Het geeft een mens rust en vrede, het is een heilige geneesmiddel voor eenzaamheid en somberheid.

Al duizenden jaren heeft de mens ervaren dat het uitvoeren van religieuze rituelen, een mens vreugde geeft. De leegheid die men in zich voelt, is te vullen met de uitvoering van deze rituelen. Het is niet voldoende om de magen te vullen om gelukkig te zijn. Er zijn veel mensen die veel bezitten, die rijk zijn maar geen rust en vrede kennen. Al die rijkdom is niet voldoende om zijn ziel te vullen, en alle plezier geeft geen voldoening. Een gelovige verricht smeekbeden en probeert een connectie met zijn God te krijgen. Hij weet dat hij behoefte heeft aan de hulp van God. De smeekbeden geven rust en innerlijke vrede. Het verrichten van de andere verplichtingen is in feite hetzelfde. Een taak die volbracht is, geeft een gevoel van opluchting. Je hebt immers voldaan aan je verantwoordelijkheden. Je voelt je goed ten opzichte van degenen aan wie je verantwoordelijkheden schuldig was, maar ook voor je zelf. Ibadah is ook zo.

Moslim gedetineerden willen geen fouten meer maken jegens Allah en willen met ibadah een dankbaar mens worden. Zij weten dat dit een verlichting zal zijn tijdens de detentie en dat het kan leiden naar de hulp van Allah. Sommige gedetineerden zeggen over anderen die zich tijdens de detentie wenden tot het geloof; “Hij lijkt hier een goede gelovige maar buiten was hij een zonderaar. Hij richt zich hier tot Allah omdat hij in het nauw is gedreven, hij zal weer zondigen zodra hij vrij is.” Echter kunnen wij dit niet voorspellen en het is ook niet aan ons om dit te bedenken. Wat wij zien en ervaren, is een positieve verandering tijdens de detentie:

3.5          Slot

Wanneer een moslim in een detentiecentrum belandt, dient hij niet gelijk op te geven met wat hem overkomt, maar dient op zoek te gaan naar de oorzaken. Door zich te laten behandelen, overwint hij de ramp of moeilijkheid. Door zijn best te doen overleeft hij andere ellende. Hij kan ook gebruik maken van de zienswijze van Islam over lijden en troost in het detentieleven. Voor een gelovige moslim zijn er krachtige, sterke en gegarandeerde remedies in huis zoals Godswaardering, geduld, Godsliefde, gedenken van God, moeraqaba, tawakkoel, ed., om bijvoorbeeld moeilijke tijden en situaties te doorslaan, pijn te verlichten, stress te verminderen, agressie te beheersen, eenzaamheid te verdragen en de hoop te versterken. Om van dit soort (spirituele) middelen effectief te benutten moet er op de juiste manier gebruik van gemaakt worden. Dit zijn allemaal persoon en situatie afhankelijke middelen. Daarom dient een moslim zijn ontstane situatie eerst goed te analyseren, en daarna aan zijn persoonscapaciteit passende zin te geven.

Moslims kunnen uit moeilijkheden en uit het lijden, diverse baten halen en belangrijke ervaringen op doen. Het lijden en onheil maken de zonden en fouten van moslims schoon. Moslims kunnen zich door middel van de ellende en het lijden, zich nog dichter bij Allah (cc) voelen. In deze perioden merkt men dat hij dat er meer behoefte is aan de hulp van Allah. De gedetineerden kunnen leren hoe belangrijk vrijheid en gezond leven is. Na detentie kunnen zij beter alert zijn tegen verboden activiteiten en tegen verkeerd gedrag. Bij het lijden en de ellende wil Allah (cc) een andere doel creëren. Zij kunnen een soort goddelijke waarschuwing zijn. Hierdoor kan men begrijpen dat het leven hier op aarde maar een moment van ons bestaan is. Door het lijden kan men zichzelf toetsen om te zien of zij dankbaar of opstandig zijn. Door te weten dat er voor ieder de detentie een medicijn kan zijn, verdrijft hij de hopeloosheid, en zoekt naar de mogelijkheden voor vrijheid en andere gunsten van Allah (cc). Dat wil dus zeggen dat hij voor detentie begrip toont of ontwikkelt. De detentie is gelegenheid om zijn grenzen te leren kennen. De Koran prijst degenen die geduld hebben tegen allerlei rampen en onheil. In verschillende overleveringen van de Profeet (vzmh) wordt aangeraden om geduld te tonen tegen ziektes, pijn onheil, deze positief te interpreteren en hier lessen en of voordeel uit te halen. In andere woorden prijst Hij mensen om met andere goede daden troost te vinden tegenover de onheil wat hem overkomt. Een moslim weet dat Allah (cc) op de hoogte is van alle ellende en tekortkoming van voorzieningen die hem overkomen. Hij haalt zijn voordelen (winsten) uit de ellendige, ongelukkige en pijnlijke situaties, interpreteert die situaties als een beproeving, en vertrouwt op Allah (cc).

Uit interviews blijkt dat moslim gedetineerden degelijk gebruik kunnen maken van diverse troostmiddelen, zoals geduldig zijn, agressie beheersen, in Allah vertrouwen en beproefd voelen. Bijvoorbeeld wat betreft de overmatige woede van sommige moslim gedetineerden. Sommige ongeregeldheden maken hen boos en agressief. Soms schreeuwen zij tegen het personeel, maken onderling ruzie, beschadigen de meubels in hun kamers. Gevolg is een straf. Diegenen, die religieus zich bezighouden, houden hun woede in. Bij boosheid proberen zij dan om het advies van de profeet op te volgen; geduldig en rustig te blijven. Want, anders loopt alles in hun nadeel. En dit is belangrijk ook voor de veiligheid en rust in de detentie.

 

4.         EXTERNE MORELE BIJSTAND

4.1          Inleiding

In de voorgaande hoofdstukken hebben wij gesproken over de detentie, het lijden en de troost, en de samenhangen tussen deze begrippen, en enkele remedies die een gedetineerde zelf zich kan troosten. Een moslim kan zelf diverse religieuze mogelijkheden gebruiken om de pijn te verminderen, de onheil omzetten tot heil, in plaatst van bedroefdheid, troost vinden in wat hem is overkomen. Want hij gelooft er in dat ons afkomst van Allah is en dat we weer terug zullen keren naar Hem. Iemand die in ‘terugkeer naar Allah’ gelooft, zal zich minder druk maken om wat er in deze wereld gebeurt en maakt zich op voor het hiernamaals. Bovendien gelooft hij er in dat resultaten van berouw tonen, goed gedrag, geduld tonen, geloven in alles wat van Allah komt, pas in het hiernamaals zichtbaar zullen zijn.

Echter, niet iedere persoon is in staat om zichzelf te troosten door zijn eigen krachten en bepaalde remedies zijn te voorzien in samenwerking met anderen. Daarom hebben deze mensen externe hulp nodig. Deze hulp noemen wij hier externe morele bijstand, die komt uit de hulpverleners uit de zorg. De dienst van geestelijk verzorging en bezoekers spelen hier belangrijke rol in.

In dit hoofdstuk spreken wij de morele bijstand uit de hoek van geestelijk verzorgers een bezoekers. Via de verzorgingsgesprekken en de interviews met de moslim gedetineerden zullen wij achterhalen wat de moslim gedetineerden denken over de aangeboden morele bijstand. De externe morele bijstand kan afkomstig zijn uit de verschillende activiteiten met een imam of geestelijk verzorger of andere bezoekers. Achtereenvolgens komen de volgende activiteiten aan bord:

  • Morele bijstand uit bezoekers
  • Smeekbeden
  • Dagelijkse gebeden
  • Vrijdagsgebed
  • Vasten
  • Reciteren van Koran teksten
  • Saamhorigheid
  • Gesprekken met de geestelijk verzorgers of imams

4.2          Bezoeken

Van een bezoeker wordt verwacht dat hij met de gedetineerde medeleeft, en begrip vertoont voor de situatie van de gedetineerde. De gedetineerden die een bezoek krijgen, zijn daarmee echt blij. Zij zijn vol vreugde en in rust. Sommigen gedetineerden hebben de gelegenheid om in hun eigen taal te communiceren met een landgenoot, omdat zij geen andere taal kunnen spreken, behalve hun moedertaal. Sommige bezoekers storten geld op rekening van betrokkene. Zij worden absoluut nog blij. Want hun zwakke financiële toestand maakt hen nog onrustiger en uitzichtloos. De bezoekers zijn bijna altijd optimistisch, en moedigen zij aan en proberen zij positief te laten voelen.

De meeste gedetineerden ontvangen geen bezoek. Zij hebben geen familieleden of kennissen in Nederland. De medegedetineerden, geestelijk verzorgers, imams, psychologen, maatschappelijke werkers, en dergelijke zijn vaak de enigen die aan de gedetineerden een bezoek brengen.

Door hun zorgen en pijn met elkaar te delen, maken de medegedetineerden elkaar ook troost. Ook door medeleven te betuigen, proberen mensen elkaar te begrijpen en respect te tonen voor hun situaties. Medeleven werkt voordelig, ontneemt stress, en zorgt voor vertrouwen. Het gaat soms mis. Er wordt getracht steeds soepelere bezoekregeling aan te maken. Het is spijts te melden dat uit de veelvuldige contacten met medegedetineerden en een steeds soepelere bezoekregeling blijkt dat voornamelijk de gevoelswereld van de gedetineerde volkomen verstoord en ontwricht raakt.

4.3          Smeekbeden

De lexiconische betekenis van doea (smeekbede) is: van klein naar groot, van beneden naar boven, van zwakkeling naar machtige stromende verzoek, smeek en wens. Het verzoek van klein naar groot geschiedt intensief en intiem.

Ieder mens heeft wel eens een verzoek of een wens bij iemand anders. We kunnen voortdurend dingen vragen en verzoeken van elkaar. Degene die het verzoek of de wens indient, voelt zich vaak machteloos ten opzichte van degene die wordt verzocht of wordt gevraagd. De mens is zwak en heeft veel tekortkomingen[122], maakt voortdurend fouten, en vraag vergiffenis. Hij zoekt toevlucht en probeert te schuilen bij Allah (cc) om vergeving te vragen. Smeekbede is een toevlucht zoeken en schuilen bij Allah (cc).[123]  Iedere keer beginnen moslims aan iets met Basmalah of reciteren de soera Al-Fatiha, en zo benoemen zij Allah (cc) als de Barmhartige en de meest Genadevolle. Rahman; oftewel degene die (oneindig) geeft aan Zijn schepselen, degene die de behoeften van Zijn schepselen bevredigt, zonder er iets voor terug te vragen. Hij houdt van geven aan zijn dienaren, die iets aan Hem vragen, en die iets van Hem verlangen. Niet iedereen krijgt, waar hij om heeft gevraagd, maar iedereen die er om vraagt krijgt iets uit het Rijkdom van Allah.[124]

Aan een smeekbede begint men met Basmalah (het noemen van de naam van Allah(cc) en sluit met “Amin” af.

Smeekbede neemt dus een cruciale plaats in het leven der moslims in. Het is een belangrijk, nuttig en onvermijdelijk onderdeel van elke gebed. Islam ziet smeekbede als een soort devotie. Als je iets wil krijgen, moet je het vragen, anders krijg je het niet. Allah zegt: “Zeg: “Mijn Heer zal zich niet om jullie bekommeren, indien jullie Hem niet aanroepen” [125] Om aan de deur van God te kloppen moet je dus actie ondernemen. Dat is het wat smeekbede is. Het is een actie en motiveert de mens. Het brengt de mens dichter bij Allah, en Allah zelf vraagt de mensen om smeekbede te verrichten zodat Hij zal geven wat van Hem gevraagd wordt. “En wanneer Mijn dienaren u over Mij vragen, zeg dan: "Ik ben nabij. Ik verhoor het gebed van de smekeling, wanneer hij Mij aanroept." Daarom moeten zij naar Mij luisteren en in Mij geloven, opdat zij geleid zullen worden.” [126]  Allah (cc) zegt in de Koran: “En jullie Heer zei: Roept mij aan, zal Ik jullie verhoren. Voorwaar, degenen die te hoogmoedig zijn om Mij te dienen zullen de Hel binnengaan als vernederden.”[127]

Profeet (vzmh) zegt: “Bij Allah is niks beter dan het smeekbede.” [128] Hij (vzmh) adviseerde moslims nadrukkelijk smeekbede te verrichten tegen het lijden, bezetenheid, ziektes, pijn, de invloed van tegenspoed, ongerustheid en de verdriet, boosheid, angsten en nachtmerries.

Als iemand de invloed van een tegenspoed treft, mag hij door remedies van verschillende smeekbede aan Allah hulp vragen.

Smeekbede is op zich geen middel, het is eerder een vraagactie, een verzoekactie om het middel te mogen krijgen. Om het middel te mogen krijgen zijn er eisen voor gesteld. Smeekbede is de opener van de hemeldeuren voor een gelovige. In de hadith[129] zegt de Profeet (vzmh): “Smeekbede is een ibadah.” En verder las hij dit vers: “En uw Heer zegt: "Aanbidt Mij; Ik zal uw gebed verhoren. Maar zij die te hoogmoedig zijn om Mij te aanbidden, zullen veracht de hel binnengaan[130]

De eisen (plichten) die aan een moslim zijn gesteld, zijn ingepakt in de pilaren van de Islam. De actie met inhoud waarmee een moslim onderneemt, en de manier met bewustwording waarop een moslim keurig aan die eisen voldoet, wordt, respectievelijk, ibadah en imaan genoemd.

De inspanning die een moslim beleeft om in aanmerking te komen bij Allah (cc) wordt Islamitische spiritualiteit genoemd. De essentiële bronnen van de Islamitische spiritualiteit komen uit de heilige teksten van de Koran en de Soennah (de overleveringen en belevingsmanieren van de Profeet (vzmh)). Er zijn natuurlijk ook andere bronnen van Islamitische spiritualiteit. Dit zijn secundaire bronnen, die weer opgebouwd en geïnspireerd zijn uit de essentiële bronnen. Deze bronnen vormen de basis uitgangspunten van de stromingen binnen de Islamitische traditie van spiritualiteit. Er zijn dus verschillende stromingen binnen de Islam waarin moslims ten opzichte van elkaar verschillen, niet in de inhoud van de eisen maar meer in de manier van beleving, namelijk hoe een moslim aan de eisen moet voldoen.

Een moslim die keurig met imaan is uitgerust, verricht zijn smeekbede, en laat de wensen aan Allah (cc) over. De laatste noemen wij toevertrouwen in Allah (tawakkul).

In praktijk is een smeekbede niets anders dan het lezen of voorlezen van een stuktekst met een bepaalde inhoud uit de Islamitische spiritualiteit, die men diepbewust uit zijn hart uitspreekt. Iemand die smeekbede verricht is de zender, de inhoud van de tekst die de zender uitspreekt is de boodschap, en degene die de boodschap ontvangt is Allah (cc). De tijdstippen waarop de zender de boodschap zendt, zijn de zendtijden.

In de Islamitische belevingswereld gaan de moslims ervan uit dat de zendtijden van smeekbeden liggen verspreid over bepaalde gunstige tijden. De dagelijkse gebedstijden, vrijdagsgebedstijd, gebedstijden van Ramadan, bepaalde heilige dagen, maanden en seizoenen zijn allemaal voorbeelden van deze speciale en gunstige tijden. Deze tijden zijn niets voor niets speciaals in de belevingswerelden van moslims. Deze tijden hebben speciale zinnen en betekenissen. Want deze tijden zijn speciaal geschikt voor de ontvangtijden.

Smeekbeden zijn voorgelezen speciale teksten die gekozen zijn uit de heilige teksten van Koran, en die van de overleveringen van de Profeet, of die van de secondaire bronnen. Deze speciale teksten zijn categorisch ingedeeld, en ook digitaal verkrijgbaar, of in de vorm van boeken of flyers. Er zijn bijvoorbeeld bepaalde teksten die men gelooft, dat ze de gelovige beschermen tegen kwaad, satan, enz. Door deze teksten te lezen of uit te spreken vraag de gelovige zijn Heer om hem te zuiveren van kwaden, van fouten, van de vallen van de Satan, van de problemen en slechte eigenschappen. Tevens zoekt de gelovige toevlucht bij Allah (cc) tegen het vallen in de kuil van ongeloof, niet danken, onrecht en innerlijke onrust, welke wordt veroorzaakt door stress, woede en lijden. En van de drie kwaliteiten, die een persoon namelijk tegen het Hellevuur zullen beschermen, is het rechtvaardig en eerlijk zijn in zowel tijden van tevredenheid als in tijden van ellende en het lijden.

Aan de gedetineerden is gevraagd[131]: “Als je wel eens smeekbede verricht, uit welke bronnen en op welke tijden of tijdstippen van de dag verricht u smeekbede?”. De tijdstippen zoals ochtenden, voor het slaapgaan, wanneer zij net wakker worden, wanneer zij boos zijn, na de gebruikelijk gebedstijden, na het eten, afwisselend. De verrichte smeekbeden kunnen uit de Koran, of uit de Soennah, of uit de secundaire bronnen gekozen zijn. De smeekbeden uit de secundaire bronnen noemen wij de smeekbeden die willekeurig of spontaan worden verricht.

Deze vragen zijn belangrijk voor de geestelijk verzorgers om een individueel of groepsagenda op te stellen voor hun cliënten, die gebruik willen maken van de kennis, inzichten en spirituele en religieuze competenties van de imams of geestelijk verzorgers. Uit hun antwoorden krijgen wij geen bijzondere, opmerkelijke profielen wat betreft hun smeekbede belevingen. De meesten verrichten hun smeekbeden op de gebruikelijk gebedstijden of voor de slaaptijd.

Een slaapsmeekbede heeft een bijzondere betekenis voor een gedetineerde. Hij heeft genoeg in zijn hoofd. Zijn beste remedie tegen pijn, ellende, lijden, moeilijkheden, onheil, hopeloosheid, pessimisme, eenzaamheid is zijn imaan en smeedbeden. Enige tijd wanner hij misschien rust kan krijgen is slaaptijd. In slaap wordt men totaal los van de wereldse gebeurtenissen met alle sporen en consequenties van dien; zijn geest, ziel en lichaam krijgen de mogelijkheid en aangelegenheid om in rust en met elkaar in harmonie te komen met elkaar en met Allah (cc). Het is de meest geschikte tijd om de geest, ziel en lichaam te zuiveren van al die schadelijke en giftige gedachten, intenties, gevoelens en stoffen. Dit is de manier hoe de biologische en geestelijke klokken aan het werk gaan. Een andere betekenis van slaapsmeekbede is dat men hoopt en verlangt van Allah (cc) dat hij morgen weer gezond, geschoond en uitgerust wakker wordt.

De gedetineerden hebben behoefte aan motivatie op het geestelijk gebied. Allereerst weten de moslim gedetineerden dat smeekbede een vorm van aanbidding (ibadah) is en dat Allah (cc) hen beveelt om smeekbede te doen.[132] Zij weten de rol en de positieve gevolgen van smeekbede, en ook dat degenen die hun problemen niet vertellen, geen oplossingen zullen vinden. Zij vertellen hun problemen aan Allah (cc). Want zij weten ook dat sommige dingen alleen door Allah gedaan of gegeven kunnen worden. Deze kunnen alleen van Allah (cc) gevraagd worden. De gedetineerden zijn ervan bewust dat smeekbede een vorm van zikr is en dat het de beste remedie is voort kwalen van het hart. [133] Zij vertellen dat wanneer zij een smeekbede doen, dat hun hart vredig is, dat zij vervuld raken met innerlijke rust (sakina) en dat hun hoop opleeft. Met het doen van een smeekbede kunnen zij hun wensen begrenzen zodat zij niet rusteloos worden van het verlangen naar het onmogelijke. Het samen zijn met Allah (cc) en Zijn nabijheid voelen geeft ze geestelijke kracht en sterkte tegen de moeilijkheden. Zij geloven erin dat Allah het beste voor hun zal maken en dat Hij beter weet wat het beste voor hun is. Zij verversen het vertrouwen in Allah (cc). [134]

In Koran zijn er veel smeekbeden. Allah (cc) leert de gelovigen ook hoe ze smeekbede moeten verrichten, en naar gelang van onderwerp welke specifieke smeekbeden moeten worden verricht. In de soennah heb je heel veel hadithen (overleveringen) van de Profeet hoe je smeekbede moet doen. Men kan ook zelf in eigen woorden gebruikmaken bij smeekbeden. Men kan dus ook zelf bepalen wat voor smeekbeden je doet. Sommige gedetineerden vragen de imams om roeqiah. Sommigen in vorm van een geschreven “moeska (amulet)”. De imams die weten welke roeqiah geoorloofd is, schrijven geen “moeska”. Zij lezen samen of de imam leest apart een aantal verzen en gebeden van de profeet (vzmh) en vragen Allah om genezing. Sommige lezen deze in water en vragen de persoon in kwestie om dit water op bepaalde tijden en in een bepaalde hoeveelheid te drinken. De geoorloofde roeqiah is een soort smeekbede en wordt daarom met gemak gebruikt door de imams, als advies aan de gedetineerden of door het zelf te lezen. Sommigen denken dat de djin’s hen in hun macht heeft en dat zij magie op hen uitoefenen, met dit soort smeekbeden komen zij tot rust en bevrijden zich van deze gedachten.

4.4          Dagelijkse gebed

In de Islam is het dagelijkse gebed de belangrijkste vorm van aanbidding (ibadah) en is één van de vijf zuilen (pilaren) van het geloof.[135] Het geloof speelt grote rol in het bedwingen van stress en zorgen, en draagt bij tot de evolutie van de menselijke geest, om te genieten van een volmaakte geestelijke gezondheid[136] Een moslim bidt vijf keer per dag op verschillende tijdstippen, die over de dag verspreid zijn. Het is een vorm van meditatie, terwijl het tegelijkertijd de beste vorm van aanbidding en verheerlijking van Allah (cc) vormt. Het geeft mensen de gelegenheid zich terug te trekken van de voortdurende stress van hun wereldse beslommeringen, in een vredige en spirituele wereld. Hierdoor kunnen mensen zich opnieuw opladen om hun wereldse beslommeringen efficiënter en effectiever aan te pakken. Doordat mensen tussen twee gebeden in Allah gedenken, verheerlijken en danken, zorgen de over de dag verspreide gebeden er ook voor dat mensen minder zondigen.

Het gebed heeft ontelbare gunsten. Degenen die het gebed niet op tijd en volgens de voorschriften verricht, zal deze gunsten missen. De Koran zegt dat het gebed een mens behoedt van al het kwade:  “Verkondig hetgeen u in het Boek is geopenbaard, en onderhoud uw gebed. Voorwaar, het gebed weerhoudt van ondeugd en kwaad. En Allah gedachtig te zijn is inderdaad het hoogste. Allah weet wat jullie doen.” [137]

Uit de persoonlijke gesprekken is te zien hoe een gedetineerde het geloof ziet, wat zijn gevoelens zijn jegens het geloof en welk effect dit op hem heeft. Het gesprek verloopt beter als er ruimte is voor vragen en antwoorden en opheldering van vraagtekens over geloof. Hierbij krijgt men ook een indruk van de mate van verbondenheid met het geloof. Tijdens de detentie verrichten sommige gedetineerden geloofspraktijken (smeekbeden, gebed, reciteren, .) meer dan zij het voor de detentie deden, anderen zijn zich tijdens de detentie voor het eerst bewust van het nut van geloofspraktijken. We kunnen wel zeggen dat zij het pas ontdekken.

Tijdens de gesprekken worden niet alleen de theorie behandeld, maar ook gepraktiseerd. Praktiseren van de geloofsremedies, waarvan wij vele voorbeelden uit hadith hebben genoemd en de gronden uit de Koran hebben uitgelegd, en waarvan de gedetineerden gebruik maken, levert positieve uitkomsten, verdiensten en effecten zowel op de gedetineerden als op de rust en veiligheid binnen de detentiecentra.

Een voorbeeld: In theorie wordt gezegd dat het 5 keer verrichten van het dagelijkse gebed een geloofsbelijdenis is. Als je het niet praktiseert, heb je er niets aan. Theorie blijft in theorie. Als je het praktiseert, pas dan kan je de voor- of nadelen van praktijk waarnemen.

Gedetineerden die de religieuze remedies in praktijk toepassen, zijn vrediger, rustiger, minder gestrest en hoopvoller dan diegenen die het niet doen. Voor hen is verdragen van detentie gemakkelijker dan de anderen, of tijden wanneer zij het niet praktiseren. Want zij geloven erin dat Allah (cc) als reactie (antwoord) op hun smeekbeden of gebeden, nieuwe en betere kansen voor hen zal scheppen in de toekomst. Alle gedetineerden zijn in het algemeen tevreden over het uitvoeren van de Islamitische plichten en vertelden dat zij een heel ander gevoel van vrede ervaren.

De moslim gedetineerden zijn gevraagd[138] of zij hun dagelijkse gebeden verrichten. Iedereen die aan deze interview deelnaam, zei ‘ja’, omdat zij weten dat de Koran de moslims verplicht om het gebed oprecht te verrichten, want het gebed is het pilaar van het geloof. [139]  Wie niet bidt, zal zijn geloof met moeite staande kunnen houden. Ongeacht of men bidt of niet bidt, bijna alle moslims weten dat het gebed verplicht is en zij hebben respect voor het gebed en voor degenen die het gebed verrichten. Sommige gedetineerden verrichten het gebed al voor de detentie. Sommigen beginnen ermee tijdens de detentie. Sommigen bidden vijf keer per dag, sommigen af en toe en anderen alleen het vrijdaggebed. Tijdens de detentie is er volop gelegenheid om te bidden. Imams kunnen een bidkleedje, een gebedskalender of een agenda met tijden van de gebeden verstrekken. Er is de mogelijkheid om alleen op de kamer, of in andere ruimten op de afdeling alleen of gezamenlijk te bidden. De imams organiseren een aantal keren per week een bijeenkomst die gerelateerd is aan een gebed. Wie hieraan meedoet, kan het gebed gezamenlijk bidden.

Of zij van de dagelijkse gebeden gebruik kunnen maken om hun stress en eenzaamheid te verminderen, volgt uit het volgende verhaal van een gedetineerde:

…. Ik wou altijd al bidden. Het ging niet, ik was geobsedeerd door slechte dingen in mijn leven. Maar van binnen vroeg ik altijd om hulp. Ik zei: O Allah, vergeef me voor alle slechte dingen die ik doe. ”Ik wil ook gebed doen. Geeft me de kracht om het te doen. ”Zo ging het iedere dag, twee jaar lang. Ik voelde de barmhartigheid van Allah in mijn hart. Ik wist dat Hij mij hoorde. Toen kwam er een dag in mijn leven dat ik werd gearresteerd. ..Toen nam ik een besluit en gaf me een beginpunt. “Vanaf morgen ga ik bidden.” Ik deed het. In het begin dacht ik nog steeds aan mijn vriendin. Maar na paar dagen werd ik vrolijker. Ik kreeg kracht om mijn vriendin los te laten en ik besefte dat bidden mijn medicijn was. Ik ben niet meer depressief. Wat medicijnen voor me moesten doen, hielp niet. Maar wat ik voor Allah doe, hielp me wel. Hiermee wil ik zeggen dat het gebed je vermogen geeft van volhouding. Vermogen en je meeste zorgen van je wegneemt zoals je stress en spanning, je krijg meer geduld. Je voelt je sterker en lekkerder in je vel. Dit is het beste moment om mijn dromen waar te maken. Ik bid vijf keer per dag en blijf vergiffenis vragen. Dit kan iedereen. Ik adviseer ieder moslim broeder. De eerste week is moeilijk. Het is een test. Als je een week bidt, zal je voelen dat het tweede week beter zal gaan. Uit ervaring voel ik dat Allah mij heeft gehoord en mij dit heeft laten meemaken: Dat ik vast zit en dat hier mijn ogen zouden open gaan. Dit is het mooiste wat me overgekomen is van het vastzitten. Nu weet ik wie ik ben en mijn ogen zijn geopend.”[140]

Een van de meest geprezen deugden in de Islam is vermogen om de woede te bedwingen en niet gewelddadig te reageren. Stiptheid en zelfdiscipline worden ook gekenschetst als heel belangrijke kenmerken van een moslim. De vijf dagelijkse gebeden onderwijzen stiptheid en de vastenmanden leert volhardende zelfbeheersing.[141]

4.5          Vrijdagsgebed

Het vrijdaggebed wordt door de gedetineerden verwoord als vrijdagsgebedsdienst of vrijdagpreek.. Meeste moslims gedetineerden doen aan vrijdagsgebeden mee. Zij kijken uit naar de komst van imam voor een aanstaande vrijdag. Als het vrijdagsgebed niet doorgaat, vinden zij dit erg en zij zijn teleurgesteld. Een anekdote over een vrijdagsgebed, die ik als geestelijk verzorger zelf heb meegemaakt, geeft een overzicht van de houding van gedetineerden ten opzichte van vrijdagsgebeden:

Op een van de vrijdagbezoeken zouden de gedetineerden naar het vrijdagsgebedsdienst komen, maar tegelijkertijd ging het alarm aan. Zij moesten terug naar hun cellen, en zitten weer vast. Het duurde meer dan drie uur, met als gevolg dat zij op die dag geen vrijdagsgebed mochten. Zij waren erg boos. Zij allen gingen naar de afdeling en lieten de autoriteiten hun teleurstelling zien. Zij protesteerden ertegen en schreven een bezwaarbriefje van hun eigen meningen over het vrijdagsgebedsdienst.

Een vrijdagpreek bestaat uit smeekbede, gesprek en regulaire gebed. Aan hen is gevraagd [142]: Welke van de onderdelen (smeekbede of gesprek) van de vrijdagpreek het meest effect op u heeft? De meesten vinden de beide preekonderdelen het meest op hen effect hebben. Na het vrijdaggebed voelen de gedetineerden zich opgelucht, luchter, lichter, minder gestrest, blij en goed. Zij vinden dat de gesprekken van het vrijdagsgebed leerzaam, boeiend, inspirerend en bewust makend.

4.6          Vasten

De moslim gedetineerden zijn gevraagd[143] of zij tijdens de detentie wel eens vasten. En wat voor effect heeft vasten op u? De meesten vasten in de Ramadan. Ook het vasten in de Ramadan, de vastenmaand, is een van de zuilen van de Islam. In deze maand gedurende de dag wordt gevast en worden veel vrijwillige nachtgebeden verricht. Voor moslims is het begin van de Ramadan de genade van Allah, het midden van de Ramadan is de vergeving van Allah en het einde van de Ramadan is de redding van de Hel. De mensen verrichten in deze maand meer gebeden tot Allah (cc) zodat hun geloofsovertuiging opstijgt.

De Koran zegt dat het vasten een goede deugd is voor degenen die er de kracht voor hebben.[144] De profeet (vzmh) heeft de moslims ook aangemoedigd om in en buiten de Ramadan te vasten. Hij vastte zelf ook als hij daartoe in de gelegenheid was. Een voorbeeld: Eboe Umame (ra) vertelt: “Ik zei, O profeet van Allah (cc), leer mij een daad die mij een beloning van Allah (cc) zal opleveren.” “Ik adviseer je het vasten” zei hij, want niets is zoals het vasten…”[145]

Het vasten is als een gordijn voor alle slechte gevoelens en slechte gewoontes. In een van de overleveringen van de profeet (vzmh) wordt gezegd: Het vasten is een gordijn of citadel. Als een van jullie op een dag vast, zeg dan geen slechte woorden en verhef je stem niet. Als een ander iets lelijks tegen je zegt of ruzie met je maakt, zeg dan „Ik vast!“ en geef geen reactie.[146]

Het vasten leert de mens zichzelf te bedwingen en kan ons eigenschappen aanleren zoals discipline, uithoudingsvermogen en vooral zelfbeheersing. Verder leert het ons respect ten aanzien van de medemens en Allah (cc). Elke dag dat men vast, kan men zodoende als een overwinning beleven. Het leert ons de baas te zijn over onze begeerten en lusten. Het maakt ons bovenal gehoorzaam aan Allah (cc). Men leert door het vasten om sommige verlangens te begrenzen. Het is een goed middel om de buitensporige verlangens, ambities en wrok onder controle te houden.

Het vasten geeft de mensheid een groot gevoel van saamhorigheid. lederen heeft een vast dagritme ingesteld in deze maand en alle moslims waar ook ter wereld vasten gedurende deze maand. Een ander belangrijk aspect van de maand Ramadan en het vasten is, dat het ons leert medeleven te hebben met de armen of anderen die in welk opzicht dan ook minder bedeeld zijn. Het is belangrijk dat wij mensen aan elkaar denken en rekening houden met elkaar, zodat we liefde en barmhartigheid voor elkaar ontwikkelen en elkaar als gelijke zien. Wat een voorwaarde is voor een betere wereld. De mens hecht veel belang aan zijn behoeften. En wanneer iets er niet meer is, begrijpt men het ware belang daarvan. Een mens moet soms honger lijden om te begrijpen wat voor een waardevol geschenk het is om eten te kunnen vinden en om hun magen te kunnen vullen. Het vasten maakt de mensen opgewassen tegen honger en moeilijkheden.

Het vasten zuivert het lichaam, het ontdoet van achtergebleven schadelijke stoffen en het helpt om het overtollige vocht en vet kwijt te raken. Het geeft rust aan het hart en zenuwstelsel en bevordert de bloedsomloop. Het kan zelfs sommige allergieën genezen. Dit zijn slechts enkele fysiologische voordelen van het vasten.

Over de vraag “wat voor effect heeft vasten op u?” antwoorden de gedetineerden dat zij meer geduldig en deugdzaam worden, motiverend leren, leren zichzelf controleren, mindert gestrest zijn, minder boosheid en wanhopig zijn, meevoelen met de hongeren, gezondheid sparen.

De gedetineerden vasten, voor een groot deel, in de Ramadan. Hoewel sommigen tegen het einde van de dag wat agressief worden, volgens hen is de werkelijke reden hiervan dat zij op dat moment niet bij hun familie of vrienden kunnen zijn door de oneerlijke detentie. Dat zij niet in vrijheid kunnen vasten of naar de moskee kunnen gaan. Er kan ook gezegd worden dat de gedetineerden tijdens de Ramadan rustiger en minder gestrest zijn. Sommigen kunnen zich tijdens een voorval bedwingen omdat zij denken aan de hadith “Als iemand ruzie met je maakt, zeg dan “ik vast!”.

Het vasten in de Ramadan is een mooie bezigheid voor de gedetineerden. Zij piekeren minder en de dagen gaan sneller voorbij. De Ramadan is een maand van tolerantie; liefdadigheid; verbroedering en bezinning. Het is een maand waarin mensen extra verdraagzaam, toeschietelijk en vrijgevig zijn. Een maand waarin de eenheid en saamhorigheid van de mensheid centraal staan. Het is gebruikelijk om in deze periode de familie- en vriendschapsbanden extra aan te trekken. Het elkaar uitnodigen, bezoeken en conflicten oplossen, verzoeningen horen bij deze maand. Voeden en kleden van de behoeftigen gebeurt frequenter in deze maand. Bovenal is de maand Ramadan een periode om de gunsten van God te waarderen, de waarde van het voedsel te leren kennen en aan Hem dankbaarheid te tonen.

Sommige van de gedetineerden vasten ook extra, buiten de Ramadan. Zij zeggen dat het vasten hen bijkomende voordelen geeft en dat het een positief effect heeft op het alledaagse leven. Zij zien er ook blijer en vrediger uit op de dagen dat zij vasten. Het verrichten van een goede daad voor Allah geeft ze een speciale gevoel van vrede en de zorgen verminderen, volgens hun. Zij voelen dat het vasten hen vertrouwen geeft en dat zij hierdoor beter om kunnen gaan met alle moeilijkheden.

Tijdens de detentie is eten en drinken geen probleem, desondanks kiezen sommige ervoor om te vasten buiten Ramadan en hiermee verkrijgen zij de kracht om na de detentie te vechten tegen de moeilijkheden degene die zij gaan tegenkomen.

4.7          Koran reciteren

Koran reciteren is ook soort gebed in Islam. Allah (cc) heeft de moslims aanbevolen om ze te lezen en te begrijpen en erom na te denken. Profeet (vzmh) reciteerde Koran op elke moment, altijd en in elke gelegenheid. Hij gaf de moslims advies om veel Koran te lezen en tijd aan te besteden om Koran te studeren en te begrijpen.

De bedoeling van Koran reciteren is Allah gedenken. Vervolgens met Allah’s (cc) woord mee te denken en te praktiseren. Ook om te begrijpen wat Allah zegt, wat de inhoud van Koran is, waar regels van Koran vandaan komen, wat de islamitische normen en de waarden zijn. Koran lezen geeft ook innerlijke rust, geeft een soort voedsel voor de geest van de moslims. Koran is een soort medicijn voor de geest. Als een gelovige Koran reciteert of luistert, daardoor krijgt hij goede gevoel, innerlijke kracht, inspiratie, hoop en omvangrijke rust.

Meeste moslim gedetineerden stellen imams of geestelijk verzorgers allerlei soorten vragen. Een van de meest gestelde vragen is of zij een Koran exemplaar mogen krijgen. Dag mag. Dit wordt door de inrichting verstrekt. Daar begrijpen we dat de meeste moslim gedetineerden al Koran kunnen lezen, waarschijnlijk omdat zij Koran al eerder hebben leren lezen. Deze gedetineerden lezen en luisteren vaak naar Koran tijdens hun detentie. Zij vinden dit ontzettend belangrijk, en volgens hen geeft Koran lezen kracht, het is een soort medicijn tegen alle geestelijke ziekten en stoornissen, het is als een goed vriend en vermindert stress en eenzaamheid. Een tweede meest gestelde vraag of een gebedskleding krijgen

Uit de antwoorden van de moslim gedetineerden op de vraag[147] “Leest u wel eens de Koran? En als u de Koran leest, hoe voelt u zich dan?” De meeste gedetineerden lezen wel eens de Koran. Velen van hen kunnen Koran in Arabische tekst reciteren. Zij reciteren Koran soms uit hun hoofd, soms lezen zij uit de Koran. Diegenen die dat niet kunnen, willen gelijk Arabisch kunnen lezen en willen bij de imam Koran leren lezen. Zij willen graag zelfs Koran in het Arabisch reciteren. De gedetineerden die regelmatig of af en toe Koran lezen, zeggen dat nog rustiger, hoopvoller en geduldiger worden. Verder zeggen zij dat zij zich opgelucht en dicht bij Allah voelen. Zij krijgen meer zin in leven. Volgen hen worden onduidelijke dingen duidelijker. Het geeft rust en innerlijke kracht. Het vermindert stress en agressiviteit.

4.8          Saamhorigheid

De moslims zijn door Allah uitgeroepen tot saamhorigheid in het geloof. “Slechts de gelovigen zijn broeders van elkaar.”[148] En Allah zegt: “En dankzij Zijn gunst werden jullie broeders (van elkaar).”[149] De Profeet (vzmh) zei: “De moslims zijn wat betreft de liefde, genade en mededogen (die zij voor elkaar hebben) als één lichaam. Wanneer een deel ervan lijdt (aan ziekte), dan lijdt het gehele lichaam mee in de vorm van koorts en slapeloosheid…”[150] Islam leerde moslims voor hun broeders datgene te wensen wat zij voor zichzelf wensen. Zij moeten samen gaan werken om het goede te verkondigen en het slechte af te raden. Allah (cc) zegt: “Helpt elkander in het verrichten van het goede en godsvrucht. En helpt elkander niet in het verrichten van de zonde en agressie.”[151] De Islam leert de moslims dat hun harten gereinigd worden en dat hun slechte karaktereigenschappen plaats maakten voor nobele eigenschappen zoals oprechtheid en rechtvaardigheid. En het wordt hen verboden iemand te gehoorzamen als dit leidt tot ongehoorzaamheid aan Allah (cc).

Door zich aan de voorschriften van Allah (cc) te houden, verdienen zij het om de beste gemeenschap te worden. Allah zegt: “Jullie zijn de beste gemeenschap die ooit is voortgebracht voor de mensen, opdat jullie het goede verkondigen en het slechte afraden en in Allah geloven.[152]  Zij zijn afgeraden van ongeloof, veel godendienst, zonden en verdorvenheid. Het verkondigen van het goede en het afraden van het slechte zijn de zaken die een persoon tot een achtenswaardige gemeenschap doen behoren. Allah zegt: “En houdt allen vast aan het koord (geloof) van Allah en weest niet verdeeld.[153]  Allah draagt de moslim op om zich rechtvaardig en vriendelijk op te stellen tegenover zijn broeders. Dat hij enkel en alleen de waarheid spreekt, zich onthoudt van alle vulgaire taalgebruik, liefdadigheid geeft aan de armen en de behoeftigen enz.

Het is zelfs zo dat iedere moslim binnen de Islam rechten heeft tegenover de andere, zo begroet een moslim een andere moslimbroeder met de Islamitische groet, Assalaamoe Alaikoem. Islam betekent het bereiken van vrede door totale onderwerping aan Allah (cc) Een moslim is dus iemand die vrede bereikt door zich te onderwerpen aan de wil van Allah (cc). Het woord `salaam` komt van hetzelfde stamwoord als Islam. De salaam is de begroeting van de moslims. De letterlijke betekenis is vrede. De algemene betekenis: vrede, vrijheid van alle strijdige elementen die de totale vrede in de weg staan. De diepere betekenissen zijn: Een gevoel van veiligheid en duurzaamheid die niet in dit leven wordt gekend; zonder tekortkomingen zoals in het woord salliem; redding, bevrijding, bescherming zoals in het woord sallama; begroeting, overeenstemming met degenen rondom ons, een harmonieus geheel; berusting in de betekenis van tevreden zijn met alles wat er voor je is bepaald en geen ontevredenheid voelen.

Niest hij, en zegt hij “alhamdoelilah”, dan dient de andere het volgende hierop te zeggen: “Jarhamoek Allah”, waarop de eerste weer antwoordt: “Jahdikoem Allah wa jaslih baalakoem.” Ook behoren tot deze rechten het bezoeken van je gedetineerde, zieke broeder en het bijwonen van zijn begrafenis.

Een moslim moet zijn broeder onvoorwaardelijk steunen en mag zich niet schuldig maken aan zaken die een scheiding kunnen veroorzaken tussen de moslims, zoals roddelen, lasterpraat en het bespotten van elkaar. Een moslim mag een moslim zelfs niet met een woord kwetsen, laat staan dat hij hem slaat. Moslims moeten elkaar liefhebben, elkaar helpen en elkaar datgene wensen wat zij zichzelf wensen. De moslim mag niet neerkijken op andere moslims en hen vernederen.

Het is verplicht gesteld voor degene die zijn broeder onrecht heeft aangedaan om hem vergeving te vragen en hem in het gelijk te stellen in dit wereldse leven. Gebeurt dit niet, dan zal dit alsnog moeten gebeuren op de Dag des Oordeels, maar dan moet de onrechtpleger dit bekopen met zijn eigen beloningen (hasanaat). Heeft hij deze niet dan worden de zonden (sayyi’aat) van zijn slachtoffers bij zijn eigen zonden opgeteld.

Dus onthoudt jullie van het plegen van onrecht tegenover anderen als jullie op de Dag des Oordeels willen zegevieren! En houdt altijd in gedachten dat de tong de voornaamste reden is voor jullie vernietiging in dit wereldse leven en in het hiernamaals. De tong kan of een bron van goedheid zijn, door bijvoorbeeld de getuigenis uit te spreken, Allah te prijzen en het goede te verkondigen, ofwel een bron van kwaad door bijvoorbeeld ongeloof uit te spreken, het slechte te verkondigen en mensen lastig te vallen. En in plaats van het bezig zijn met de tekortkomingen en mankementen van anderen, waarom niet bezig zijn met het verbeteren van onszelf. En weet dat wanneer iemand slecht over anderen spreekt, dat anderen ook slecht over hem zullen spreken. Beste advies aan de gedetineerden is wanneer zij bij elkaar mogen komen om de tijd goed te benutten door gesprekken te voeren over het geloof en Allah (cc) te gedenken.

Als een teken van saamhorigheid zijn aan de moslim gedetineerden de volgende vragen[154] gesteld: “Leent u soms uw spullen aan de andere gedetineerden uit, als zij die erom vragen? Voelt u zich beter als je aan iemand iets geeft?” Tijdens detentie is er sprake van een opvallende saamhorigheid tussen de moslim gedetineerden. Zij zijn saamhorige, meer dan anderen. Velen hebben diverse dingen nodig die niet door de inrichting wordt verstrekt. Of zij hebben geen geld om iets bij de winkel te kopen. Zij vragen elkaar wat zij nodig hebben. Zij helpen elkaar bijvoorbeeld: cel schoonmaken, in de keuken, elkaar sigaret en/of sigaret papier geven, aansteker, pen, papier, soms kleding, soms eten, brood, suiker enz. Sommigen helpen de anderen in vertaalwerk om zijn situatie duidelijke te maken. Als iemand Nederlands beheerst, vertaalt hij briefje in eigen taal. Sommigen bemoedigen de anderen die zij somber en hopeloos zijn. Zij worden vrienden van elkaar. Meeste ervarene gedetineerden helpen nieuwe gedetineerden door hun detentie ervaringen met hen te delen, door hen in te lichten en tipjes te geven. Dit soort saamhorigheidsvoorbeelden vinden tussen de gedetineerden vaak plaats.

Sommige gedetineerden hebben moeite om in contact te komen met anderen. Zij zijn terughoudend. Zij nemen afstand van de andere gedetineerden en het personeel. Zij vragen meestal hulp aan de professionelen en zij verlenen geen hulp aan anderen. Zij willen niets delen met anderen. Zij denken dat gedetineerden vaak zich gedragen als bedelaar.

Geestelijk verzorgers merken vaak van een gemakkelijke verloop van detentieperiode wanneer de gedetineerden aan elkaar helpen. Hun eenzaamheid wordt verminderd en hun wanhoop is veranderd in hoop. Saamhorige gedetineerden zijn blij en hebben meer begrip voor elkaar. Zij verwachten natuurlijk de beloning van Allah (cc).

In detentie is het in het algemeen vaak onmogelijk iets te betekenen voor een andere gedetineerde. Iedereen wacht op het einde van het proces. Hoe lang zij moeten wachten, weten zij niet. De meer religieuze gedetineerden proberen deze moeilijke periode te overbruggen door het uitvoeren van de religieuze remedies. Doordat zij bezig zijn met de religieuze rituelen hebben sommigen zelfs niet door hoe de tijd voorbij gaat en hebben zij minder moeite met het wachten.

4.9          Gesprekken met begeleiders

Moslim geestelijk verzorgers worden door de gedetineerden gezien als imams, sheyh’s, vrome mensen en gezaghebbende schrift geleerden. Zij houden gesprekken met de gedetineerden, zowel individueel als in groepsverband. Algemene doel van de gesprekken is het verlenen van morele bijstand aan gedetineerden door een betere belijdenis van hun geloofsovertuiging.

Aan de moslim gedetineerden is gevraagd:[155] “Hoe ervaart u de individuele gesprekken met de imam?” Merendeel van de moslim gedetineerden willen graag de imams ontmoeten. Degenen die de imams ontmoeten zijn vrolijker en blijer. Velen zeggen: “Wanneer ik de imam zie voel ik me beter, ik vergeet eventjes mijn zorgen en ik voel me weer hoopvol en minder alleen. De Imam is als een vriend of een vader of een bezoeker. Hij oordeelt niet, degradeert niet en heeft begrip voor mij, hij hecht waarde aan mij en spreekt met mij. Dit maakt een mens meer tevreden. Zijn positieve energie geeft mij rust.”

In een detentieleven zijn er diverse problemen van gedetineerden. Er zijn veel redenen waarom de gedetineerden behoefte hebben aan een gesprek met de begeleiders. Sommige gedetineerden lossen hun problemen zelf, en zij zijn instaat om zichzelf te verzorgen. Sommige gedetineerden maar weer niet en zij hebben externe morele bijstand nodig van een geestelijk verzorger. Geestelijk verzorgers werken allereerst aan de verhoging van moraal en hoop, en daarna aan de verbetering van andere detentieomstandigheden. Daarom spreken zij vooral over de beproeving, ongeluk en wanhoop. De zingevingsgesprekken maken de gedetineerden troost. Zij geven moed aan degenen die moedeloos zijn, zij leren hen het verschil tussen goed en kwaad en zij leren de gedetineerden om waarde te hechten aan hun eigen persoon als dienaar van Allah (cc). Zij helpen om hun hopeloosheid in hoop, pessimisme in optimisme en innerlijke instorting in innerlijke uitrusting te veranderen. Zij bemoedigen de gedetineerden om hun verloren positieve energie te hervinden en deze in te zetten tegen de moeilijkheden. Zij doen hun uiterste best om de gedetineerden blijdschap, hoop, positieve energie en een glimlach te bieden. Om zij te behoeden van het begaan van nog andere meer fouten.

De geestelijke verzorgers of imams houden elke week een paar keer groepsgesprekken in diverse afdelingen. Daar komen gespreksonderwerpen van algemene belang aan de orde. Imams dragen zorg voor de deelname van de gedetineerden aan het gezamenlijk gebed en het optimaal volbrengen van het vasten in de Ramadan. Ook brengen zij samen de Islamitische feestdagen op een vrolijke en hoopvolle manier door. Hen is gevraagd[156] zijn de groepsbijeenkomsten met de imam nuttig?” Zij willen graag deze bijeenkomsten bijwonen. Zij vinden dit leuk en nuttig. Dit zijn goede momenten om religieuze inspiratie op te doen en tevens is er de gelegenheid om aan de imam vragen te stellen. De imams organiseren soms de groepsgesprekken aansluitend op het middaggebed of het namiddaggebed. De moslim gedetineerden vinden dit heel erg belangrijk, prettig, leerzaam, motiverend, innerlijk reinigend, troostend, minder gestrest. Dit is ook de voornaamste reden dat ze zo graag deel willen nemen aan een groepsgesprek en bidden gezamenlijk in een leuke sfeer. De gedetineerden komen naar een gezamenlijke gebed met plezier. Na afloop van het gebed gaan zij terug naar hun kamers met volle moreel en kijken uit naar het volgende gebed.

4.10      Slot

De meeste gedetineerden zijn gelovig. Zij willen hun levensovertuiging ook beleven tijdens de detentie. Zij hebben behoefte aan spirituele belevenis en innerlijke kracht. Dat kunnen zij vinden in de Islamitische counseling. Zonder dit soort mogelijkheden is detentie voor hen extra moeilijk en ondragelijk. Daardoor zijn de religieuze activiteiten en zelftroostremedies tegen het lijden erg belangrijk. Voor de moslimgedetineerden zijn er veel zelftroost remedies waarvan zij dagelijks gebruik kunnen maken. Ook kunnen zij gebruik maken van externe morele bijstand. De islamitische geestelijke verzorgers spelen hierbij een belangrijke rol. Zij kunnen meedenken en meeleven met de moslimgedetineerden.

Hen is gevraagd[157] “Van welke activiteiten of middelen maakt u gebruik om het lijden tegen detentie te verlichten, hoe vaak gebuikt u deze remedies en welke van deze remedies zijn het meest effectief om het lijden van detentie te verlichten?” Hun antwoorden variëren. Daarbij spelen diverse factoren een rol; hun eigen positie, de slechte daden die ze al dan niet hebben begaan, de situatie in Nederland t.o.v. vreemdelingen, de band die zij hebben met de heilige voorschriften, de moeilijke omstandigheden van illegaliteit, de behoefte aan rust, de behoefte aan zelfreflectie en de voorbereiding op de toekomst. Een andere belangrijke factor is de geloofsovertuiging. Niet iedere moslim gedetineerde is zich overtuigd van zijn geloof.

Met de antwoorden uit de slag en interview blijkt dat de moslim gedetineerden de remedies gebruiken om hun geloof te belijden alsmede om tijdens de detentie innerlijke kracht te vinden. Een gedeelte van de gedetineerden herziet zichzelf na de arrestatie en wordt zich bewust van hetgeen dat ontbreekt in zijn leven en zijn fouten als een moslim. Zij zijn zich wel overtuigd van het feit dat het gebruiken van de religieuze remedies heeft een voordeel op alle gebieden. En dit is belangrijk ook voor de inrichting omdat het aan de veiligheid en rust bijdraagt. Een geloofsovertuiging is wat een mens bouwt. Het geeft handvatten om vrede te vinden in zijn leven. Hiervoor zijn er bepaalde regels, verplichtingen en systemen. Wie deze op de juiste manier toepast zal zeker resultaat zien in zijn leven. Velen die een lange detentie uitzitten, leren de Koran lezen, hervinden het geloof, beginnen met de dagelijkse gebeden, nemen deel aan gezamenlijke gebeden en nemen afstand van de gedragingen die schade toebrengt aan hun eigen persoon. Zij zijn vastberaden te veranderen. Met hun dagelijkse geloofspraktijken en activiteiten, proberen zij het detentielijden bij de gedetineerden te verlichten. Smeekbeden, het gebed, het lezen van de Koran, het denken aan Allah, het vrijdaggebed, het spreken met de imam en de groepsbijeenkomsten zijn allemaal een bron van motivatie. Voor sommigen is detentie een kans voor hernieuwing, zelfreflectie, winnen van motivatie, het overwinnen van de moeilijkheden in het leven, het inzien van gemaakte fouten, het samen leven en delen en het verliezen van de vrijheid en de gevolgen daarvan ervaren. Sommigen gebruiken de detentie om zichzelf te hervinden en te verbeteren.

CONCLUSIE

Het is een feit dat de problematiek van illegale vreemdelingen blijft bestaan en mensen die vanwege hun illegale verblijf in vreemdelingendetentie zijn terechtgekomen, hebben het moeilijk. Ook de moslim gedetineerden. De overheid is zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit van hun levens in de detentiecentra. Ondanks de bejegeningsprincipes van de overheid constateren de toezicht commissies dat het met de detentieomstandigheden van de vreemdelingen behoorlijk misgaat. Er wordt gesproken over een detentieschade op lichamelijke en geestelijke gezondheid van deze mensen. Zij hebben morele bijstand en verzorging nodig. Dat kan zowel intern in de vorm van zelftroost als extern in de vorm van geestelijk verzorging verleend worden. In praktijk krijgen de gedetineerden al externe morele bijstand.

Om een beeld te krijgen van hoe en in hoeverre de gedetineerden van zelftroost en externe morele bijstand benutten, heb ik 20 interviews gehouden. Er zijn 22 vragen gesteld. Bij deze vragen gaat het niet om precisie. Uitgaande van deze interviews en de andere persoonlijke gesprekken en contacten met moslim gedetineerden kunnen wij het volgende concluderen:

1.De moslim gedetineerden drukken hun lijden onder detentie uit als vrijheid berovend, onmenselijk, hopeloos, somber over hun toekomst, niet verdiend, gestraft en ook beproefd. In de islamitische counseling zijn vele zelftroostmiddelen of remedies als ibadah, positief denken, waardering door God, moeraqaba, Godsliefde, denken aan zwakkelingen, alles tijdelijk, eigen situatie vergelijken met anderen, gedenken van God, tawakkoel, woedebeheersing, en sabr. De moslim gedetineerden weten globaal wat al deze zelftroostelementen omvatten. Zij zijn degelijk instaat om zichzelf te troosten tegen lijden. Iedere gedetineerde heeft zijn eigen lijdenbeleving en zelftroostmiddelen. Dankzij hun sterke geloofsovertuiging en beleving zijn zij instaat hun eigen lijden en troost te sturen, maar niet iedere moslim gedetineerde heeft een sterke geloofsovertuiging en zij praktiseren hun geloofszuilen niet.

  1. Daarom is er behoefte aan een externe morele bijstand, bijvoorbeeld van een geestelijk verzorger of imam. In Nederland heeft iedere gedetineerde recht op een gesprek met geestelijk verzorger, met wie zij gesprekken mogen voeren, samen smeekbeden en gebeden verrichten, koran reciteren, vasten of de gemeenschappelijke bijeenkomsten bijwonen. Zij kunnen ook benutten van saamhorigheden, gesprekken met andere gedetineerden en bezoekers. Dankzij de activiteiten met een imam of geestelijk verzorger zijn zij instaat hun geloofsovertuigingen te versterken en hun geloofszuilen te praktiseren, en mede daardoor zijn zij in staat hun eigen lijden en troost beter te sturen.
  2. De benutbaarheid of effect van elk afzonderlijk troostmiddel op geestelijke welzijn van gedetineerden varieert van persoon tot persoon, van ene situatie tot een nadere situatie van de detentiebelevingen van deze mensen. Tot dusver, uit deze studie blijkt, zijn zij grotendeels tevreden met de gezamenlijke activiteiten en de ontmoetingen met de geestelijk verzorgers.

Dit is een preliminair onderzoek in zijn gebied ooit is ernaar gedaan. Mocht er belangstelling staat voor een voortzetting van dit onderzoek, kan van deze scriptie gebruik gemaakt worden.

LITERATUURLIJST

  • Aboe Dawoed, as-Sunen, Riyad: Daroel-Ilm, 2000.
  • Adil, F. Abdallah. de D. Behandeling van Stress en Zorgen. Brussel: bij al-Madina, 2009.
  • Ahmed ibnoe Hanbel, Musned, Beyrut 1993
  • Akcahuseyin, prof. Emin. Gezondheidbeleving Binnen de Islam. Rotterdam: IUR, 2010.
  • al-Djawzijjah, Ibn Qajjim, . Geduld en Dankbaarheid. Delft,: Uitgeverij Noer , 2004.
  • al-Djawzijjah, Ibn Qajjim. De Tien tot Bescherming. bij Tasnim , 2007
  • al-Hashimi, M. Ali . De Ideale Moslim Man. Delft : Uitgeverij Noer, 2002
  • al-Joe’ythin, Abdoellah b. A. Ziek. Brussel: bij al-Hadith , 2007.
  • al-Kaysi, M. Ibrahim. Zeden en Gewoontes in de Islam. Delft : bij Uitgeverij Noer, 2004.
  • al-Moenaddjied, M. Saalieh . Het Proviand van Jongeren. Helmond: Bij Momtazah, 2004.
  • al-Qarni, Aidh. Hoetaboe' l-Coemoea ve 'Iydeyn. Riyad, Aberkan, 2003-1424.
  • al-Qarni, Aidh. Wees Niet Bedroef ( La Tahzen), Uitgeverij Noer, 2006
  • an-Nawawi, S. Yahya. Riyad as-salihin. Vertaling: commissie, Brussel: bij Bedr, zonder datum.
  • an-Nawewi, S. Yahya. Tuinen der Oprechten, vertaling: Sofjan Siregar. Den Haag : bij ICCN, zonder datum.
  • Boekharie, M. ibnoe Ismail. al-Camiu's-Sahih. Riyad: Daroel-Ilm, 2000. Nederlandse vertaling door M. Bendauod, Istanbul: bij Ahl-ul Hadieth, 2007.
  • Ece, Huseyin K. Islamin Temel Kavramlari. Istanbul: Beyan, 2007.
  • Gulen, F. Basisconcepten van het Sufisme. Belgie: bij Islamitische Dialoog, 2002.
  • Ibni Daybah, , Koetoeb-i Sitte, Vertaling door I. Canan, Ankara bij Akçağ 1990
  • Ibni Maceh, es-Sunen, Riyad: bij Daroel-Ilm, 2000.
  • Islamitische Agenda 2012, blz: 108
  • Kennisdocument vreemdelingendetentie en gezondheid, Pharos, 2013
  • Khalid, Amr. Guduld en Tact. Ijselstein: Noer al-Ilm, 2005.
  • Kose, A. Fundamenten van de Islamitische Geestelijke Verzorging, Scriptie bij VU . zonder datum .
  • Muslim ibnoe Hajjaaj, al-Camiu's-Sahih. Riyad: Daroel-Ilm, 2000
  • Nesai, es-Sunen, Riyad: Daroel-Ilm, 2000.
  • RSJ, Goed bejegenen. Beginselen voor het omgaan met ingeslotene, versie 2010,
  • Siregar, Sofjan. De Edele Koran (Nederlandse vertaling). Den Haag: bij ICCN, 2000
  • Tirmidzi, al-Camiu's-Sahih. Riyad: Daroel-Ilm, 2000.
  • van Bommel, A. Islam en Ethiek in de Gezondheidzorg. Den Haag: Oase, zonder datum.
  • van Bommel, A. Islam en Ethiek, Dictaat voor masteropleiding. Rotterdam: IUR, 2010.

Web sites:

Aanbevolen literatuur

  • Abdulhaq, . Waarde van Onze Daden. zonder plaats en datum
  • Aboe Seyfullah, . Asma al-Hoesna. Istanbul: Bij Turdav, zonder datum.
  • al-Asjgar, Dr. Omar Soeleyman. Goddelijke Wil en Voorbeschikking. bij Uitgevrij Noer, zonder datum en plaats.
  • al-Djawzijjah, Ibni Qajjim. Tibb’un-Nebevi/De Geneeskunde van de Profeet.
  • al-Hakami, Sheich Hafid ibn Ahmed. 200 Vragen en Antworden. Amsterdam: bij Tawhied, 2004
  • al-Haseni, M. Ulvi al-Maliki. Ebwaboel-Feredj. Beyrut: m. Sakafiyye, 2011.
  • Ansari, Abdoellah. Honderden Stappen naar God. Zoetermeer: bij Oase, 2006.
  • Ata, Abdoelqadir. Hoetaboe' l-Coemoea ve 'Iydeyn. Bayroet: bij Daru’l-Koetobi’l-‘Ilmiyye , zonder datum.
  • Ibn Keshir, Aboel-Fida. Tasfsier al-Korani’l-Aziem, vertaling: dr. J. Ploeger, Leiden 2008 door Projectdien
  • Kaderregeling van DGV 2012
  • Mâlik ibnoe Enes, al-Moevatta Kahira zonder datum
  • Nursi, Said. Boodschap voor Zieke. Rotterdam: IUR, zonder datum
  • Şâmil İslam Ansiklopedisi (Istanbul: bij Samil, 1990 ).
  • Saniyya, Jansen. Verhaaltjes uit het leven van de Profeet Mohammed. Delft: bij Noer, 2006.
  • Soeleyman ibnoe Haaroen, Alle Daden de Intentie. Delft: bij Noer, 2005.
  • van Bommel, A. Yunus Emre Gedichten (vertaling), Stichting Karamanlilar, Haarlem: 2006.
  • Veertig Hadith Qudsi, vertaling door Oem Hamza, Delft : Uitgeverij Noer, 2005 .

Aanbevolen Web sites:

 

BIJLAGE. INTERVIEWS

Bij de interviews heb ik met 20 moslim gedetineerden gesproken in persoonlijke gesprekken in een paar detentiecentra. Er zijn 22 vragen aan hen gesteld. Vragen zijn mondeling beantwoord. Alleen één gedetineerde heeft de vragen schriftelijk beantwoordt. De gesprekken zijn interviews, geen enquête. Niet alle vragen zijn te beantwoorden met ja of nee. Ze moeten uitgelegd worden met een paar zinnen. Dit komt vaak bij de normale gesprekken voor. Als een vraag met ja wordt beantwoordt, moest ik daarna vragen wat de gedetineerde daaronder verstaat, hoe hij van iets gebruik maakt of hoe hij zich daarbij voelt. Alle antwoorden zijn besproken in de bijbehorende hoofdstukken en paragrafen. Vragen 1 t/m 4 in hoofdstuk 2; vragen 5 t/m 11 in hoofdstuk 3; vragen 12 t/m 22 in hoofdstuk 4.

 

Vraag

Paragraaf

1

Welk gevoel roept de detentie het meest bij u op? a) wanhopig, b) hoopvol, c) gestrest, d) somber, f) eenzaam, g) levend in de graf, h) angstig, i) anders namelijk: …

2.3.2

2

Denkt u dat detentie het ergste is wat je overkwam?

2.3.3

3

Ziet u uw eigen daden of de daden van anderen als belangrijke reden voor uw detentie? a) Eigen daden want … b) Daden van anderen. Want …,

2.3.4

4

Wat betekent detentie voor u? a) Straf, b) Kans, c) Lot, d) Gunst, e) Proef, f) Rust, g) Groot onheil, h) Anders namelijk; …

2.3.4

5

Als u de detentie uit het perspectief van ghair bekijkt, hoe ervaart u de detentie? a) positief ervaren, b) negatief ervaren.

3.3.1

6

Wat verstaat u onder moeraqaba?

3.3.8

7

Hoe regelmatig verricht u dzikr en tasbeeh? a) Onregelmatig, b) regelmatig, c) heel soms

3.3.9

8

Helpt het dzikr tegen eenzaamheid en geeft het u innerlijke kracht en rust? a) ja, b) nee, c) geen idee.

3.3.9

9

Wat verstaat u onder tawakkoel? Wat voor een effect heeft het op u?

3.3.10

10

Als u boos bent, denkt u wel eens aan de adviezen van de profeet over de boosheid? a) Ja, b) Nee, c) Ik weet het niet.

3.3.11

11

Wat verstaat u onder geduld?

3.3.12

12

Als u smeekbeden verricht, welke smeekbeden verricht u? a) Smeekbeden uit de Koran, b) smeekbeden uit de Soennah, c) Willekeurige smeekbeden

4.3

13

Kunt u van de dagelijkse gebeden gebruik maken om uw stress en eenzaamheid te verminderen?

4.4

14

Welke onderdelen van een vrijdagpreek heeft het meest effect op u? a) de gesprekken, b) smeekbedes en c) beide.

4.5

15

Wanneer vast u? a) buiten de Ramadan, b) tijdens de Ramadan.

4.6

16

Leest u de Koran wel eens?

4.7

17

Leent u soms uw spullen aan andere gedetineerden uit, als zij die erom vragen?

4.8

18

Hoe ervaart u de individuele gesprekken met de imam? a) Ik krijg rust en hoop, b) ik ervaar niets, c) Ik weet het niet.

4.9

19

Zijn de bijeenkomsten met de imam nuttig voor u?

4.9

20

Welke activiteiten of middelen gebruikt u tegen het lijden onder detentie? Hoe vaak gebruikt u ze?

4.10

21

Welke van de volgende activiteiten of middelen zijn het meest effectief om het lijden onder detentie te verlichten? a1) Dagelijkse gebed, b) Smeekbeden, c) tasbeehat), d) Gedenken van Allah, e) tafakkoer, f) Geduld, g) zelftroost, h) Koran reciteren, i) Vrijdaggebed, j) Boeken lezen over religie, k) salavaat, l) Groepsbijeenkomsten, m) Gezamenlijke gebed, n) Anders namelijk..

4.10

22

Hoe vaak maakt u gebruik van de in de vraag 21 voorgestelde activiteiten of middelen?

4.10

ANTWOORDEN OP DE VRAGEN

Vraag 1 Welk gevoel roept de detentie het meest bij u op? a) wanhoop, b) hoop, c) stress, d) somberheid, f) eenzaamheid, g) leven in het graf, h) angst, i) anders namelijk: …

Figuur 1. Antwoord op vraag 1. Zie ook paragraaf 2.3.2.

Vraag 2 Denkt u dat detentie het ergste is wat je overkwam?

Figuur 2: Antwoorden op vraag 2. Zie ook paragraaf 2.3.3.

 

 

 

 

Vraag 3 Ziet u uw eigen daden of de daden van anderen als belangrijke reden voor je detentie? a) Eigen daden Want … b) Daden van anderen. Want …, c) Voorgeschreven

Figuur: 3 Antwoorden op vraag 3. Zie ook paragraaf 2.3.4.

Vraag 4 Wat betekent detentie voor u? a) Straf, b) Kans, c) Lot, d) Gunst, e) Proef, f) Rust, g) Groot onheil, h) Anders namelijk; …

Figuur 4: Antwoorden op vraag 4. Zie ook paragraaf 2.3.4.

Vraag 5 Als u de detentie uit het perspectief van ghair bekijkt, hoe ervaart u de detentie? a) positief ervaren, b) negatief ervaren.

Figuur 5: Antwoorden op vraag 5. Zie ook paragraaf 3.3.1.

Vraag 6 Wat verstaat u onder moeraqaba? Wat voelt u zich als u denkt dat alles onder de controle Allah is?

Verschillende antwoorden. Zie paragraaf 3.3.8.

Vraag 7 Hoe regelmatig verricht u dzikr en tasbeeh? a) onregelmatig, b) regelmatig, c) heel soms

Figuur 7: Antwoorden vraag 7. Zie ook paragraaf 3.3.9.

 

Vraag 8 Hebt u een baat aan dzikr tegen eenzaamheid en onrust? a) ja, b) nee, c) geen idee.

 

Figuur 8: Antwoorden op vraag 8. Zie ook paragraaf 3.3.9.

Vraag 9 Wat verstaat u onder tawakkoel? Wat voor een effect heeft het op uw stress?

Verschillende antwoorden. Zie paragraaf 3.3.10.

Vraag 10 Als u boos bent, denkt u wel eens aan de adviezen van de profeet over de boosheid? a) Ja, b) Nee, c) Ik weet het niet.

Figuur 10: Antwoorden op vraag 10. Zie ook paragraaf 3.3.11.

Vraag 11 Wat verstaat u onder sabr?

Verschillende antwoorden. Zie paragraaf 3.3.12.

Vraag 12 Als u smeekbede verricht: 1).op welke momenten, 2) welke smeekbeden a) smeekbeden uit de Koran, b) smeekbeden uit de Soennah, c) willekeurige smeekbeden. 3) Wat een voor gevoel roept het bij u op?

Figuur 12.1: Antwoorden van vraag 12.1. Zie ook paragraaf 4.3.

Figuur 12.2: Antwoorden op vraag 12.2. Zie ook paragraaf 4.3.

Figuur 12.3: Antwoorden op vraag 12.3. Zie ook paragraaf 4.3.

Vraag 13 Kunt u van de dagelijkse gebeden gebruik maken om uw stress en eenzaamheid te verminderen?

Verschillende antwoorden. Zie ook paragraaf 4.4.

Vraag 14 Welke onderdelen van vrijdagpreken heeft het meest effect op u? a) de gesprekken, b) smeekbedes en c) beide.

 Figuur 14: Antwoorden op vraag 14. Zie ook paragraaf 4.5.

Vraag 15 Wanneer vast u? a) buiten de Ramadan, b) tijdens de Ramadan.

Figuur 15: Antwoorden op vraag 15. Zie ook paragraaf 4.6.

Vraag 16 Leest u de Koran wel eens?

Figuur 16: Antwoorden op vraag 16. Zie ook paragraaf 4.7.

 

 

Vraag 17 Leent u soms uw spullen aan andere gedetineerden uit, als zij die erom vragen?

Figuur 17: Antwoorden op vraag 17. Zie ook paragraaf 4.8.

Vraag 18 Hoe ervaart u de individuele gesprekken met de imam? a) Ik krijg rust en hoop, b) ik ervaar niets, c) Ik weet het niet.

Figuur 18: Antwoorden op vraag 18. Zie ook paragraaf 4.9.

Vraag 19 Zijn de bijeenkomsten met de imam nuttig voor u?

Figuur 19: Antwoorden op vraag 19. Zie ook paragraaf 4.9.

Vraag 20 Welke activiteiten of middelen gebruikt u tegen het lijden onder detentie? Hoe vaak gebruikt u ze?

Figuur 20: Antwoorden op vraag 20. Zie ook paragraaf 4.10.

 

Vraag 21 Welke van de volgende activiteiten of middelen zijn het meest effectief om het lijden onder detentie te verlichten?

  1. a) Dagelijkse gebed, b) Smeekbeden, c) tasbeehat, d) Gedenken van Allah, e) tafakkoer), f) Geduld, g) zelftroost, h) Koran reciteren, i) Vrijdaggebed, j) Boeken lezen over religie, k) salavaat, l) Groepsbijeenkomsten, m) Gezamenlijke gebed, n) Anders namelijk..

Verschillende antwoorden. Zie ook paragraaf 4.10.

Vraag 22 Hoe vaak maakt u gebruik van deze (in de vraag 21 voorgestelde) activiteiten?

Verschillende antwoorden. Zie ook paragraaf 4.10.

 

 

[1] http://www.justitiaetpax.nl/project/mensenrechten-nederland-vreemdelingenbewaring (geraadpleegd op 5 Mei 2014)

[2] http://www.amnesty.nl/sites/default/files/public/1110_vreemdelingendet.pdf, (Oktober 2011)

[3] E.R. Muller, P.C. Vegter, Detentie. Gevangen in Nederland, Uitgeverij Kluwer BV, Deventer, 2009, Blz. 313

[4] http://www.trouw.nl/tr/nl/4500/Politiek/article/detail/3430380/2013/04/23/Vreemdelingenbewaring-maakt-mensen-kapot.dhtml (23/04/2013)

[5] L. Dupont, Op weg naar een beginselenwet gevangeniswezen, Universitaire Pers Leuven, 1998, Blz. 138

[6] T.I. Oei, M.S. Groenhuijsen, Forensische psychiatrie en haar grensgebieden, Uitgeverij Kluwer BV, Deventer, 2009, Blz. 643

[7] F. Flierman, Geestelijke verzorging in het werkveld van justitie, Eburon Uitgeverij, PhD Thesis aan de Faculteit der Theologie van de Radboud Universiteit Nijmegen, 2012.

[8] J. Doolaard, Handboek geestelijke verzorging in zorginstelling, Kampen: Kok uitgeverij, 1996, Blz.151

[9] H. Dornseiffen, Beelden van zorg, Kampen: uitgeverij Kok,1e druk, 2008, p.5

[10] De termen “detentie”, “detentiecentrum”, “gedetineerde” zijn andere benamingen van “gevangenschap”. “gevangenis”. “gevangene of ingeslotene”.

[11] http://www.pharos.nl/nl/kenniscentrum/asielzoekers-en-vluchtelingen/ongedocumenteerden/feitenencijfers (2013)

[12] http://www.judex.nl/rechtsgebied/vreemdelingenrecht %26_asiel/bewaring-en-uitzetting/artikelen/1046/terugkeerbeleid-van-illegale-vreemdelingen.htm

[13] http://www.pharos.nl/documents/doc/factsheet-vreemdelingendetentie_en_gezondheid.pdf

[14] RSJ, Goed bejegenen. Beginselen voor het omgaan met ingeslotene, versie 2010, zie ook: http://www.commissievantoezicht.nl/dossiers/bejegening/bejegening_van_ingeslotenen/

[15] RSJ, Goed bejegenen. 2012 p. 16.

[16] RSJ, Goed bejegenen. 2012 p. 29

[17] http://www.dji.nl/Onderwerpen/Vreemdelingen-in-bewaring/

[18] http://www.binnendemuren.be/index.php?option=com_content&view=article&id= 126: qartdetentieengezondeidq&catid=4:catstrafinrichting&Itemid=4

[19] Gedetineerden kunnen afglijden in angst, wanhoop, onrust en depressie. Deze gevoelens leiden vaak tot een doodswens.

[20] Kennisdocument vreemdelingendetentie en gezondheid, Pharos, 2013. Zie ook: http://www.pharos.nl/documents/doc/kennisdocument_vreemdelingendetentie_en_gezondheid.pdf (mei 2013)

[21] De Edele Koran, Shoeara 42/30

[22] Tirmidzi, Zoehd /57 (2398)

[23] de Edele Koran, Taahaa 20/123

[24] de Edele Koran, Kahf 18/110

[25] Vertaald uit het Turks: http://www.uludagsozluk.com/k/gecenin-en-karanl%C4%B1k-oldu%C4%9Fu-an/

[26] de Edele Koran, Maidah 5/52

[27] Vertaald uit het Turks: http://www.islamisite.com/content/umitsizlik

[28] de Edele Koran, Zoemer 41/53

[29] Aidh al-Qarni, Wees niet bedroef, Uitgeverij Noer, 2006, blz. 44-45

[30] Zie vragen 1 t/m 4 in de bijlage

[31] Tirmidzi, Zoehd/32 (2346)

[32] Jan pronk: vreemdelingenbeleid steeds harder en inhumaner (http://www.doktersvandewereld.org /jan-pronk-spreekt- zich-uit-over-de-erbarmelijke-toegang-tot-basisvoorzieningen-voor-ongedocumenteerden/ (30 mei 2013)

[33] Minimumnormen voor terugkeerbeleid illegalen (http://www.europa-nu.nl/id/vhvugaxvbnyq/ minimumnormen_voor_terugkeerbeleid (1 juni 2013.)

[34] http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/detail/ (10 juni 2013).

[35] http://www.trouw.nl/tr/nl/4492/Nederland/article/detail/3610359/2014/03/10/Zo-maak-je-het-rotleven-van-illegalen-nog-erger.dhtml (10 /03/ 2014)

[36] http://www.waarinholland.nl/hilhorst-illegalen-gewoon-welkom-in-nederland/ (20 februari 2014 )

[37] Zie: vraag 2 in bijlage.

[38] Zie: vraag 3 in bijlage

[39] overgeleverd door Aboe Dawoed en Boekharie, Ziekte, blz. 18 en 19

[40] de Edele Koran, Roem 30/41

[41] de Edele Koran, Maidah 5/27-29. Yoesoef 12/75. Talak 65/1. A’raf 7/103. Hacc 22/39

[42] de Edele Koran, Nisaa 4/75. A’raf 7/103

[43] de Edele Koran, Maidah 5/32-33

[44] de Edele Koran, Beqara 2/155-156

[45] de Edele Koran, Ankeboet 29/2-3

[46] Zie: vraag 4 in bijlage.

[47] Zie vragen 1-4 in bijlage

[48] de Edele Koran, Beqara 2/156-157

[49] de Edele Koran, Hadj 22/35

[50] de Edele Koran, Hadied 57/23

[51] A. van Bommel, Islam en Ethiek, Dictaat, Rotterdam: IUR, 2010, blz. 63.

[52] Boehkarie, Rikak/28 (6487).  Muslim, Cennet/1(2822).

[53] de Edele Koran, Aali Imran 3/153

[54] Al-Joe’aythin, ‘Abdoellah bin ‘Alie. Ziekte een gunst of een straf, blz: 58

[55] de Edele Koran, Nisaa 4/62 en 79 Nahl 16/34.  Zoemer 39/51

[56] de Edele Koran, Inshirah 94/6-7. Talak 65/4, 7.

[57] de Edele Koran, Aali Imran 3/172

[58] de Edele Koran, Aali Imran 3/139

[59] de Edele Koran, Shoara 42/30. Roem 30/41

[60] Zie: vraag 5 in bijlage

[61] de Edele Koran, Aali İmran 3/173.

[62] de Edele Koran, Kasas 28/16-17.

[63] de Edele Koran, Anbijaa 21/87-88

[64] F. Abdallah Adil, de Behandeling van Stress en Zorgen, (Brussel: bij al-Madina, 2009), blz: 49-50.

[65] de Edele Koran, Baqara 2/216.

[66] Aidh al-Qarni, Hoetaboe' l-Coemoea ve 'Iydeyn, (Riyadh: Aberkan, 2003-1424), blz: 94.

[67] de Edele Koran, Hadied 57/20

[68] Zie de detentieschade

[69] de Edele Koran, Fath 48/14.

[70] de Edele Koran, Baqara 2/29.

[71] de Edele Koran, An’am 6/162.

[72] A. Kose, Fundamenten van de Islamitische Geestelijke Verzorging, (Scriptie VU, zonder datum), blz. 46-47

[73] M. Ali al-Hashimi, de Ideale Moslim Man, blz; 309

[74] M. Ali al-Hashimi, de Ideale Moslim Man, blz; 298-299

[75] Abdoellah b. A al-Joe’ythin, Ziek, (Brussel: bij al-Hadith, 2007), blz. 60

[76] Boekharie; Rikak/30 (6490). Muslim, Zoehd/8 (2963). Tirmidzi, Kijaamet/59 (2515)

[77] Zie: vraag 6 in de bijlage

[78] de Edele Koran, Ahzab 33/52

[79] Boekharie, Iman/37 ( 50). Muslim, Iman/1 (8)

[80] de Edele Koran, Ahzab 33/35

[81] Boekharie, Deavât/66 (6407). Muslim, S. Moesâfirien/211 (1823).

[82] de Edele Koran, Baqara 2/152-153

[83] Tirmidzi, Doea/9 (3382)

[84] Muslim, Zikr/1(2675) Tirmidzi, Zoehd/51 (2389)

[85] de Edele Koran, Ahzab 33:41

[86] de Edele Koran, A’raaf 7:205

[87] de Edele Koran, Baqarah 2:152

[88] de Edele Koran, Israa 17/110

[89] de Edele Koran, Ahzab 33/41-43

[90] Zie: vraag 7 in de bijlage

[91] Zie: vraag 8 in de bijlage

[92] Zie: vraag 9 in de bijlage

[93] De Edele Koran, Nisaa 4/81. Anfal 8/61. Hoed 11/123. Ahzab 33/3.

[94] Ibn Qajjim al-Djawzijjah, De Tien tot Bescherming, (bij Tasnim 2007 ), blz: 17-18.

[95] de Edele Koran, Talaq 65/3

[96] Elmalılı, Hamdi Yazir, Tefsir, Istanbul, zonder datum, 1/161.

[97] M. Ibrahim al-Kaysi, Zeden en Gewoontes in de Islam, (Delft: bij Uitgeverij Noer, 2004), blz. 48.

[98] Boekhari, Edep/76 (6115). Muslim Birr/109-110 (6646-6647)

[99] Boekhari, nr. 4027

[100] Boekhari, Edeb/76 (6116). Tirmidzi, Birr/73 (2020)

[101] Muslim, Birr/107 (6643)

[102] http://forums.marokko.nl/archive/index.php/t-4184611.html.

[103] de Edele Koran, Aali Imran 3/134

[104] de Edele Koran, Shoera 42/37

[105] M. Saalieh al-Moenaddjied, Het Proviand van Jongeren, (Helmond: Bij Momtazah, 2004), blz. 143-153.

[106] Zie: vraag 10 in de bijlage

[107] de Edele Koran, Aali Imraan 2/134

[108] A. Kose, Scriptie, blz: 64-65.

[109] de Edele Koran, Baqarah 2/155

[110] de Edele Koran, Baqara 2/156-157

[111] de Edele Koran, Beqara 2/45. Aali Imran 3/200. An'aam 6/34. Hadj 22/35.

[112] Huseyin K. Ece, Islamin Temel Kavramlari, blz: 131.

[113] de Edele Koran, Ibrahiem 14/5

[114] Ibni Daybah, Koetoeb as-Sitta, vertaling I. Canan (Ankara: Akcag, 2002), 9/537

[115] F. Gulen, Basisconcepten van het Sufisme, (Belgie: bij Islamitische Dialoog, 2002), 1/116.

[116] Ibn al-Qajjim, al-Cawzijjah, Geduld en Dankbaarheid, blz. 86

[117] de Edele Koran, Asr 103/2-3

[118] A. Kose, Scriptie, blz: 60-63.

[119] Zie: vraag 11 in de bijlage

[120] Boekhari, Zekaah/50 (1469), Rikak/20 (6470). Muslim, Zekaah/124 (1053). Muvatta, Sadaka/7. Eboe Dawoed, Zekat/28 (1644). Tirmidzi, Birr/77 (2025).

[121] de Edele Koran, Baqara 2/153.

[122] de Edele Koran, Nisa 4/28

[123] Huseyin K. Ece, Islamin Temel Kavramlari, blz.74

[124] de Edele Koran, Beqara 2/105, 212. Aali Imran 3/37, 74, 129. Hadied 57/21

[125] de Edele Koran, Forqaan 25/77

[126] de Edele Koran, Baqara 2/186

[127] de Edele Koran, Momin 40/60

[128] Tirmidzi, Daavaat/1 (3370)

[129] Eboe Dawoed, Salat/358 (1479). Tirmidzi, Tefsir/2 (2973), Daavaat/2 (3369). İbnu Mace, Doea/1 (3828)

[130] de Edele Koran, Mo’min 41/60

[131] Zie: vraag 12 in de bijlage

[132] de Edele Koran,Mo’min 40/60

[133] de Edele Koran, Ra’d 13/28

[134] de Edele Koran, Baqara 2/216

[135] Boekhari, İman/1 (8). Muslim, İman/1 (93). Nesaai, İman/13 (5004). Tirmidzi, İman/3 (2612).

[136] Adil Fathi Abdallah, (Vertaler(s): Umm ismail), De Doeltreffende Behandelingen van Stress en Zorgen, Uitgeverij: Edition Almadina, zonder datum

[137] de Edele Koran, Ankeboet 30/45

[138] Zie: vraag 13 in de bijlage

[139] Adjloeni, Keshfoe’l-Hafa, Maktabetoe’l-Asrijje, Bayroet  2006,  2/34.

[140] Islamitische Agenda 2012, blz: 108

[141] M. Ibrahim al-Kaysi, Zeden en Gewoontes in de Islam, (Delft: bij Uitgeverij Noer, 2004), blz. 48.

[142] Zie: vraag 14 in de bijlage

[143] Zie: vraag 15 in de bijlage

[144] de Edele Koran, Baqara 2/183-185

[145] Nesaai, Sıjam/43

[146] Boekhari, Sawm/2, 9 (1894, 1904). Muslim, Sıjaam/164 (1151). Muvatta, Sıjaam/58. Eboe Dawoud, Sawm/25 (2363). Tirmidzi, Sawm/55  (764). Nesaai, Sıjaam/41. İbnuoeMace, Sıjaam/1 (1638),  Edeb/58 (3823)

[147] Zie: vraag 16 in de bijlage

[148] de Edele Koran, Hoedjoeraat 5910

[149] de Edele Koran, Aali Imran 3/103

[150] Boekharie Edeb/27 (6011). Muslim, Birr/66 (2586).

[151] interpretatie van de betekenis van Maa’idah 6/2

[152] de Edele Koran, Aali Imran: 110

[153] interpretatie van de betekenis van Aali Imran 3/103

[154] Zie: vraag 17 in de bijlage

[155] Zie: vraag 18 in de bijlage

[156] Zie: vraag 19 in de bijlage

[157] Zie: vragen 20 t/m 22 in de bijlage